Zakupiłem ze wspólnikiem materiały budowlane. Z powodu problemów finansowych naszej spółki nie zapłaciliśmy za towar. Sprzedający wystąpił do sądu o wydanie nakazu zapłaty, a sąd uznał jego roszczenia. Po wszczęciu egzekucji uiściliśmy do rąk komornika kwotę główną z odsetkami. Jednak w tym dniu odsetki były już przedawnione. Czy mogę żądać od kontrahenta zwrotu przedawnionych należności jako świadczeń nienależnych?
ekspert radzi
Nie, przedsiębiorca nie może żądać zwrotu uiszczonych odsetek, nawet wtedy, gdy na dzień ich zapłacenia były przedawnione. Czytelnik nie spełnił bowiem dobrowolnie świadczenia. Nastąpiło to dopiero w toku egzekucji. Nie przysługuje mu zatem wynikające z art. 410 kodeksu cywilnego roszczenie o zwrot kwot przekazanych przez komornika wierzycielowi.
Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 4 kwietnia 2008 r. (sygn. akt I PK 247/07, OSNP 2009/17-18/223), bez wzruszenia skutków prawomocności nakazu zapłaty oraz skutków jego wykonalności powództwo o zwrot należności wyegzekwowanej zgodnie z tym nakazem nie może zostać uznane za świadczenie nienależne. Bez znaczenia jest, czy na podstawie nakazu zapłaty doszło do wyegzekwowania roszczenia przedawnionego, skoro takiego zarzutu sąd nie uwzględnia z urzędu, lecz tylko na wniosek. Przedawnienie nie powoduje wygaśnięcia roszczenia, lecz tylko ustanie jego zaskarżalności.
Jak zauważył Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 24 stycznia 2014 r. (sygn. akt I ACa 1464/13, orzeczenia.ms.gov.pl), dłużnik może kwestionować wszczęcie egzekucji co do przedawnionych odsetek, wnosząc powództwo na podstawie art. 840 par. 1 pkt 2 kodeksu postępowania cywilnego o pozbawienie w części wykonalności tytułu wykonawczego i jednocześnie może wnieść o zawieszenie postępowania egzekucyjnego.
Ponadto w sprawie istotny jest też art. 411 pkt 3 k.c., zgodnie z którym nie można żądać zwrotu świadczenia, jeżeli zostało ono spełnione w celu zadośćuczynienia przedawnionemu roszczeniu.
Podstawa prawna
Art. 410, art. 411 pkt 3 ustawy z 23 kwietnia 1963 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.).
Art. 840 par. 1 pkt 2 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).