Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z konstytucją przepisy wykonawcze, dzielące skazanych na grupy ryzyka. TK orzekł również, że obecne regulacje nie dają kuratorom upoważnienia do przetwarzania danych osobowych dotyczących skazań.
Wniosek Krajowej Rady Kuratorów do Trybunału Konstytucyjnego dotyczył zbadania zgodności z konstytucją rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 26 lutego 2013 r. w sprawie sposobu wykonywania obowiązków i uprawnień przez kuratorów sądowych w sprawach karnych wykonawczych.
Akt ten określa m.in. zasady klasyfikowania skazanych do grup ryzyka powrotu do przestępstwa. Zdaniem Krajowej Rady Kuratorów przepisy regulujące tę materię naruszają ustawę zasadniczą. W rozporządzeniu nie wskazano bowiem podstawy prawnej ani naukowej, zaszeregowania skazanych do grup ryzyka. A to istotne, bo od tego zależy postępowanie kuratora i intensywność jego działań.
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 16 grudnia br., (sygn. akt U 2/14) orzekł, że część przepisów omawianego rozporządzenia jest sprzeczna z konstytucją. Za niezgodny z ustawą zasadniczą uznał m.in. podział skazanych, wobec których sprawowany jest dozór, na trzy grupy ryzyka powrotu do przestępstwa. Za niekonstytucyjne uznał również zasady kwalifikacji do poszczególnych grup oraz zaszeregowanie obowiązków kuratorów, w zależności od grupy ryzyka. Materia ta, zdaniem TK, powinna być uregulowana w ustawie.
Przetwarzanie danych osobowych przez kuratorów też do zmiany
Trybunał uwzględnił również argumenty Krajowej Rady Kuratorów dotyczące naruszenia ustawy o ochronie danych osobowych przez przepisy rozporządzenia. Zobowiązują one zawodowych kuratorów sądowych do przekazywania komendantom policji informacji o objęciu i zakończeniu dozoru nad skazanym, w sprawie związanej z popełnieniem przestępstwa, polegającego na użyciu przemocy lub groźby bezprawnej. W ocenie TK informacja ta mieści się w kategorii danych dotyczących skazań, które jako tzw. dane wrażliwe, objęte są zakazem przetwarzania.
Za sprzeczne z konstytucją uznał również przepisy rozporządzenia, które zrównują kompetencje kierownika służby kuratorskiej z sądem. Umożliwiają bowiem wydawanie rozstrzygnięć dotyczących m.in. zmiany kwalifikacji zaszeregowania do poszczególnych grup ryzyka. Zgodnie z przepisami kodeksu karnego wykonawczego są to kwestie zastrzeżone wyłącznie dla organów tego postępowania, którym kierownik zespołu kuratorskiego nie jest.
Uznane za sprzeczne z konstytucją przepisy stracą moc obowiązującą 30 czerwca 2015 r. Do tego czasu Sejm musi poprawić zakwestionowane regulacje.