Do niedawna odszkodowania łowieckie nie przysługiwały posiadaczom uszkodzonych upraw lub plonów rolnych, którzy wcześniej nie wyrazili zgody na budowę przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego urządzeń lub wykonywania zabiegów, które mają zapobiegać szkodom. Podpisana (16 listopada 2021 r.) przez prezydenta nowela Prawa łowieckiego rozszerza możliwość ubiegania się o odszkodowania wyrządzone przy polowaniu.

Prawo do odszkodowania będzie przysługiwało także tym, którzy nie wyrazili zgody na budowę urządzeń zapobiegających szkodom, jeśli powstałe szkody nie pozostawały z związku przyczynowym z odmową zgody na budowę takich urządzeń, a także gdy powstałe szkody zostały wyrządzone podczas polowania.

Szkody łowieckie to szkody wyrządzone:

  • w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny;
  • oraz te powstałe przy wykonywaniu polowania.

Kto ponosi odpowiedzialność finansową za szkody łowieckie i wypłaca odszkodowania

Odpowiedzialność finansową za szkody łowieckie ponosi:

  • dzierżawca obwodu łowieckiego (najczęściej koło łowieckie) lub zarządca obwodu łowieckiego - w przypadku szkód wyrządzonych przez dziki, jelenie, daniele i sarny, na obszarach obwodów łowieckich polnych i leśnych. Podmiot musi wypłacić odszkodowania w terminie 30 dni od dnia sporządzenia protokołu ostatecznego szacowania szkody, od którego nie wniesiono odwołania lub od dnia doręczenia decyzji Nadleśniczego Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe (w przypadku przeprowadzenia procedury odwoławczej);
  • Skarb Państwa:

- w przypadku szkód wyrządzonych przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną (łoś), na obszarach obwodów łowieckich leśnych; odszkodowanie wypłaca Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, ze środków budżetu państwa;

- w przypadku szkód wyrządzonych przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną (łoś) na obszarach obwodów łowieckich polnych oraz obszarach niewchodzących w skład obwodów łowieckich oraz wyrządzonych przez dziki, jelenie, daniele i sarny na obszarach niewchodzących w skład obwodów łowieckich - odszkodowanie wypłaca zarząd województwa, ze środków budżetu państwa.

Kto i w jaki sposób może wystąpić o odszkodowanie za szkody

O odszkodowanie za szkodę łowiecką może wystąpić poszkodowany - właściciel lub posiadacz gruntu rolnego, na terenie którego szkoda wystąpiła. W praktyce często zdarza się, że właściciel gruntu nie jest jednocześnie właścicielem uprawy, gdyż np. oddał grunt w dzierżawę. W takim wypadku uprawnionym do występowania o odszkodowanie będzie posiadacz gruntu (np. dzierżawca), który jest jednocześnie właścicielem uprawy na tym gruncie.

Natomiast właściciel gruntu w takim wypadku nie może wystąpić o odszkodowanie, gdyż uprawa na gruncie nie jest jego własnością.

Wniosek o szacowanie szkód należy złożyć w formie pisemnej do dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego w terminie umożliwiającym dokonanie szacowania szkód.

Wniosek o szacowanie szkody

Wniosek powinien zawierać w szczególności:

  • imię i nazwisko albo nazwę, adres miejsca zamieszkania albo adres i siedzibę oraz numer telefonu poszkodowanego (właściciela lub posiadacza gruntów rolnych – w zależności od sytuacji kto jest właścicielem uprawy);
  • wskazanie miejsca wystąpienia szkody;
  • wskazanie rodzaju uszkodzonej uprawy lub płodu rolnego.

Kto szacuje szkody i wylicza odszkodowanie

Szacowania szkód oraz ustalania wysokości odszkodowania dokonuje zespół składający się z:

  • przedstawiciela wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego;
  • przedstawiciela dzierżawy albo zarządcy obwodu łowieckiego (najczęściej koła łowieckiego);
  • poszkodowanego (właściciela lub posiadacza gruntów rolnych – w zależności od sytuacji kto jest właścicielem uprawy).

Terminy zgłaszania i szacowania szkód

Pierwszy z obowiązujących terminów to termin złożenia wniosku o szacowanie szkody. Wniosek winien być złożony w terminie umożliwiającym dokonanie szacowania. W praktyce oznacza to, że szkoda winna być zgłoszona w jak najkrótszym odstępie czasu od jej wystąpienia (czy też zauważenia). Ma to przykładowo znaczenie w przypadku szkód wiosennych, gdyż postępująca w szybkim tempie wegetacja roślin może znacznie utrudnić a niekiedy nawet uniemożliwić prawidłowe oszacowanie. Niejednokrotnie występują równocześnie na uprawie różne czynniki wywołujące szkodę, które w miarę upływu czasu są coraz trudniejsze do wyodrębnienia. Dlatego także i z tej przyczyny korzystnym jest szybkie zawiadomienie o szkodzie i niezwłoczne jej oszacowanie. Sugeruje się, by przedstawiciele dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego, którzy zauważyli szkodę poinformowali właściciela uprawy o jej wystąpieniu, celem oficjalnego zgłoszenia szkody.

Oględzin uprawy należy dokonać niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku o szacowanie szkody.

Dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego zawiadamia poszkodowanego oraz wojewódzki ośrodek doradztwa rolniczego właściwy ze względu na miejsce wystąpienia szkody o planowanej dacie dokonania oględzin uprawy w terminie 3 dni od otrzymania wniosku o szacowanie.

Poszkodowany ma obowiązek zawiadomić dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego w formie pisemnej o planowanym sprzęcie (zbiorze) uprawy w terminie 7 dni przed zamierzonym zbiorem uprawy.

Szacowania ostatecznego w uprawach rolnych dokonuje się bezpośrednio przed dokonaniem sprzętu (zbioru) uprawy, najpóźniej w dzień sprzętu (zbioru) uprawy, a w przypadku szkód: wyrządzonych w płodach rolnych, wyrządzonych przez dziki na łąkach i pastwiskach oraz skód powstałych i zgłoszonych bezpośrednio przed zbiorem uprawy – w terminie 7 dni od daty otrzymania wniosku o szacowanie.

Przedstawiciel gminy zawiadamia poszkodowanego oraz wojewódzki ośrodek doradztwa rolniczego właściwy ze względu na miejsce wystąpienia szkody o planowanej dacie dokonania szacowania ostatecznego uprawy w terminie 3 dni od otrzymania informacji od poszkodowanego o planowanej dacie zbioru uprawy, a w przypadku szkód: wyrządzonych w płodach rolnych, wyrządzonych przez dziki na łąkach i pastwiskach oraz skód powstałych i zgłoszonych bezpośrednio przed zbiorem uprawy – w terminie 3 dni od daty otrzymania wniosku o szacowanie.

Protokoły dokumentujące czynności oględzin oraz szacowania ostatecznego winy zostać sporządzone niezwłocznie po zakończeniu tych czynności. Terminu "niezwłocznie" nie należy utożsamiać z terminem natychmiastowym, termin "niezwłocznie" oznacza termin realny, mający na względzie okoliczności miejsca i czasu oraz charakteru danej czynności. Należy przyjąć, iż „niezwłocznie” oznacza obowiązek sporządzenia protokołu w jak najkrótszym możliwym czasie w danej sytuacji.

Poszkodowany oraz dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego mogą złożyć odwołanie od ustaleń protokołu oględzin oraz protokołu szacowania ostatecznego w terminie 7 dni od dnia podpisania protokołu.

Nadleśniczy (lub odpowiednio dyrektor):

  • dokonuje oględzin uprawy (lub odpowiednio ostatecznego szacowania) niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania;
  • informuje o terminie czynności członków zespołu szacującego, a także przedstawiciela właściwej terytorialnie izby rolniczej (na wniosek członka zespołu szacującego) w terminie 3 dni od daty otrzymania odwołania;
  • wydaje decyzję ustalającą wysokość odszkodowania w terminie 14 dni od dnia otrzymania protokołów.

Wypłata odszkodowania następuje w terminie 30 dni od dnia:

  • sporządzenia protokołu ostatecznego szacowania szkody, pod warunkiem, że nie złożono odwołania od ustaleń szacowania szkody; wniesienie odwołania wstrzymuje wypłatę odszkodowania;
  • doręczenia decyzji nadleśniczego w sprawie odszkodowania, wydanej w ramach procedury odwoławczej.

Poszkodowany i dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego niezadowolony z decyzji ustalającej wysokość szkody może wnieść powództwo do sądu powszechnego w terminie 3 miesięcy od daty doręczenia decyzji.

Procedura szacowania szkody

Procedura szacowania szkody to:

  • złożenie wniosku o szacowanie szkody;
  • czynności wstępne: weryfikacja wniosku, zawiadomienie stron o czynnościach;
  • szacowanie szkody: dokonanie oględzin (tzw. szacowania wstępnego) - bezpośrednio po zgłoszeniu szkody oraz szacowania ostatecznego – bezpośrednio przed zbiorem uprawy; w przypadku szkody w użytku zielonym (np. łąka, pastwisko), uprawie rolnej bezpośrednio przed zbiorem oraz w płodach rolnych nie dokonuje się oględzin; w tym wypadku jedyną czynnością jest szacowanie ostateczne;
  • sporządzenie protokołu z powyższych czynności niezwłocznie po ich wykonaniu;
  • wypłata odszkodowania (w przypadku niewniesienia odwołania od ustaleń szacowania);
  • odwołanie od ustaleń szacowania;
  • powtórne szacowanie szkody w ramach procedury odwoławczej;
  • wydanie decyzji ostatecznej w sprawie wysokości odszkodowania;
  • wypłata odszkodowania po przeprowadzeniu procedury odwoławczej;
  • powództwo do sądu powszechnego w przypadku niezadowolenia z decyzji.