Subskrybuj nas na Youtube
Zdarza się, że odpis z rejestru przedsiębiorców nie wskazuje siedziby kontrahenta. W takich sytuacjach warto zachować ostrożność.
/>
/>
Przedsiębiorcy spotykają się niekiedy z przypadkami, w których wpis ich kontrahenta do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym nie obejmuje adresu siedziby. Jeśli tak jest, to przed podpisaniem umowy z takim kontrahentem przedsiębiorcy powinna zapalić się czerwona lampka. Jednak czy to oznacza, że należy od razu wykluczyć z nim współpracę?
Obowiązek ujawnienia
Teoretycznie nie powinno dojść do sytuacji, w której spółka zarejestrowana w KRS nie wskazała adresu swojej siedziby. Każdy przedsiębiorca objęty obowiązkiem wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS (spółka osobowa lub spółka kapitałowa) jest bowiem zobowiązany do ujawnienia w rejestrze adresu swojej siedziby. Dodatkowo ustawa z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1203 ze zm.; dalej: ustawa o KRS) w art. 34 nakłada na takich przedsiębiorców obowiązek umieszczania w oświadczeniach pisemnych skierowanych w zakresie ich działalności do oznaczonych osób i organów m.in. informacji o siedzibie i adresie. [ramka]
Podobną regulację zawierają art. 206 i 374 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.). Stanowią one, że spółki kapitałowe zobowiązane są wskazywać swoją siedzibę i adres w pismach i zamówieniach handlowych składanych w formie papierowej i elektronicznej, a także na swoich stronach internetowych. Zdarza się jednak w praktyce, że odpis z KRS w rubryce z adresem spółki zawiera tylko puste pole.
Problemy z doręczeniami
Wykrycie takiego przypadku nie musi od razu oznaczać, że mamy do czynienia z nieuczciwym kontrahentem. Może jednak zwiastować kłopoty w przyszłych relacjach z nim. Przedsiębiorca powinien mieć świadomość istniejącego ryzyka, zanim zdecyduje się na zawarcie umowy.
Podstawowe ryzyko dotyczy sytuacji, w której doszłoby do sporu sądowego. Zgodnie z art. 133 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101; dalej: k.p.c.) pisma procesowe dla przedsiębiorców i wspólników spółek handlowych, wpisanych do rejestru sądowego, doręcza się na adres podany w rejestrze, chyba że strona wskazała inny adres dla doręczeń. W praktyce oznacza to, że jeśli dojdzie w przyszłości do sporu i przeciwko takiemu kontrahentowi zostanie złożony pozew – to pozew ten zgodnie z przepisami powinien zostać doręczony na adres ujawniony w KRS (przy założeniu, że kontrahent nie podał innego adresu).
Jeśli jednak w rejestrze przedsiębiorców taki adres jest nie jest ujawniony, to pojawia się ryzyko, że postępowanie sądowe przeciwko takiemu kontrahentowi będzie znacznie wydłużone. Zanim bowiem nastąpi merytoryczne rozpoznanie, konieczne będzie ustalenie adresu kontrahenta, na który można będzie doręczać korespondencję. Lub ustanowienie dla niego kuratora.
Inna sytuacja ma miejsce, jeżeli zgodnie z art. 133 k.p.c. ostatni wpisany adres spółki został wykreślony jako niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy i nie zgłoszono wniosku o wpis nowego adresu. W tej sytuacji adres wykreślony jest uważany za adres podany w rejestrze.
Uprawnienia sądu
Nawiasem mówiąc, dyskusyjne jest, czy powinno mieć miejsce obecne postępowanie sądów rejestrowych w zakresie wykreślania danych w rejestrze w przypadku, gdy zamiast dotychczasowego adresu siedziby nie zostaną wpisane nowe informacje.
W przypadku nieujawnienia przez przedsiębiorcę adresu siedziby sąd rejestrowy jest uprawniony do wezwania takiego podmiotu do złożenia wniosku, mającego na celu ujawnienie brakujących informacji. Wyznaczany jest w tym celu dodatkowy 7-dniowy termin, pod rygorem zastosowania grzywny.
W przypadku braku działań ze strony przedsiębiorcy sąd rejestrowy może ponawiać grzywnę. Tyle że oczywiście wezwanie takie powinno być doręczone przedsiębiorcy, a zatem sądowi powinien być znany adres przedsiębiorcy, co w pewnych sytuacjach oznacza błędne koło i brak możliwości skorzystania z tego rozwiązania.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach, niezależnie od sankcji finansowych, sąd rejestrowy może dokonać z urzędu wpisu danych odpowiadających rzeczywistemu stanowi rzeczy. I tutaj trzeba zaznaczyć, że jednak sądowi musi być znany adres przedsiębiorcy – warunkiem wpisu do rejestru KRS jest bowiem to, by dokumenty, które stanowią jego podstawę, znajdowały się w aktach rejestrowych. Ale uwaga: jeśli przedsiębiorca mimo wezwania z sądu nie uaktualni swojego adresu, sąd rejestrowy może – jeśli dodatkowo istnieją ważne powody – orzec o rozwiązaniu spółki oraz ustanowić likwidatora (w przypadku spółek osobowych) albo ustanowić dla spółki kuratora (w przypadku spółek kapitałowych).
Jak się chronić
Co powinien zatem uczynić przedsiębiorca przed zawarciem umowy z kontrahentem, jeśli się okazało, że wypis z rejestru KRS nie ma adresu siedziby? Czy powinien odstąpić od planów zawarcia z nim umowy?
Pierwszym krokiem powinna być w każdym przypadku weryfikacja informacji zawartych w odpisie z rejestru przedsiębiorców KRS przyszłego kontrahenta. Powinno się nie tylko sprawdzić aktualne oznaczenie siedziby, lecz także przeanalizować kompleksowo wszystkie zawarte w odpisie informacje.
Bardzo ważną rubrykę stanowi informacja o sprawozdaniach finansowych składanych corocznie przez przedsiębiorcę (o ile ma on taki obowiązek). Brak wpisów informujących o terminowym składaniu dokumentów jest bardzo poważnym sygnałem, że coś niedobrego dzieje się z finansami naszego przyszłego partnera.
Jeśli jednak zdecydujemy się na podpisanie umowy z kontrahentem, który nie ma ujawnionego w rejestrze adresu swojej siedziby, powinniśmy zachować szczególną ostrożność i podjąć dodatkowe kroki.
Warto w takim przypadku rozważyć wprowadzenie odpowiednich postanowień do umowy, którą z takim przedsiębiorcą mamy zawrzeć, stanowiących zabezpieczenie dla naszych interesów. Dobrym pomysłem jest wprowadzenie obowiązku zapłaty kaucji przez kontrahenta bądź rozliczanie się na zasadzie przedpłat, aby ograniczyć ryzyko trudności w uzyskaniu zapłaty od kontrahenta. Analogiczną funkcję mogą pełnić odpowiednio wysokie zaliczka lub zadatek od kontrahenta jeszcze przed rozpoczęciem współpracy.
Warto również pamiętać o wskazaniu w zawieranej umowie adresów do doręczeń dla obydwu stron, a także o wprowadzeniu zapisu o obowiązku wzajemnego powiadamiania się o zmianie adresu. Brak powiadomienia może powodować fikcję doręczenia pod dotychczasowym adresem. Wpisanie odpowiednich zapisów do umowy może okazać się korzystne, ponieważ utrudnia kontrahentowi uchylanie się od odbioru przesyłek, wezwań czy pism, które będziemy chcieli mu dostarczyć.
Art. 34 ustawy o KRS
1. Podmioty wpisane do Rejestru są obowiązane umieszczać w oświadczeniach pisemnych, skierowanych, w zakresie swojej działalności, do oznaczonych osób i organów, następujące dane:
1) firmę lub nazwę;
2) oznaczenie formy prawnej wykonywanej działalności;
3) siedzibę i adres;
4) numer NIP;
5) oznaczenie sądu rejestrowego, w którym przechowywane są akta rejestrowe podmiotu oraz numer podmiotu w Rejestrze.
2. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, nie uchybia obowiązkom określonym w przepisach szczególnych.
3. W przypadku niewykonania obowiązku, o którym mowa w ust. 1, sąd rejestrowy, który stwierdzi niedopełnienie takiego obowiązku, może nałożyć grzywnę na osoby odpowiedzialne za niewykonanie tego obowiązku.