Ministerstwo Sprawiedliwości rozważa kilka wariantów postępowania na wypadek stwierdzenia przez TK niekonstytucyjności przepisów ustawy o niebezpiecznych przestępcach. Wszystko zależy jednak od tego, które konkretnie regulacje zostaną zakwestionowane.

W odpowiedzi na pytania Prawnika.pl, o plany działania na wypadek orzeczenia przez TK niezgodności z konstytucją przepisów ustawy z 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, Ministerstwo Sprawiedliwości wskazało, że uzależnione są one od tego, które konkretnie regulacje zakwestionuje trybunał. Jeśli TK orzeknie o niekonstytucyjności przepisów, które dotyczą procedury umieszczania w Regionalnym Ośrodku Psychiatrii Sądowej w Gostyninie lub też schematów postępowania w trakcie pobytu w tej placówce, Ministerstwo Sprawiedliwości zamierza opracować projekt nowelizacji tych regulacji. Resort podkreśla, że ewentualna niekonstytucyjność tych przepisów nie będzie miała bezpośredniego wpływu na pobyt osób izolowanych w ośrodku, a co najwyżej może potencjalnie, w zależności od zakresu i kształtu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, być podstawą do ewentualnego złożenia wniosku o wznowienie postępowania.



Jeśli natomiast Trybunał uzna, że co do zasady nie ma możliwości izolowania osób zaburzonych w specjalnych ośrodkach, to zostaną one wypuszczone. W przypadku kategorycznego orzeczenia TK, z zastrzeżeniem że dokonanie jego ostatecznej oceny będzie możliwe dopiero po zapoznaniu się z treścią orzeczenia, nie jest możliwa zmiana legislacyjna dotycząca izolacji takiej osoby – podkreśliło w stanowisku przesłanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości.



Jak dowiedzieliśmy się w biurze prasowym TK, na chwilę obecną nie został jeszcze wyznaczony termin rozprawy. Sędziowie trybunału analizują złożone wnioski i najprawdopodobniej wyrok wydany zostanie po wakacjach.

Kontrowersyjne przepisy i trzy wnioski do TK



Wnioski o zbadanie zgodności z konstytucją ustawy o izolowaniu niebezpiecznych przestępców złożył prezydent i rzecznik praw obywatelskich. Z pytaniem prawnym wystąpił również Sąd Okręgowy w Lublinie.

Prezydent w swoim wniosku do Trybunału Konstytucyjnego stwierdził, że trzeba aprobować zamierzenia ustawodawcy, które sprzyjają ochronie społeczeństwa przed groźnymi przestępcami, jak również działania, które umożliwią im po odbyciu kary funkcjonowanie w zgodzie z zasadami współżycia społecznego. Zdaniem prezydenta analizie trybunału musi być jednak poddana granica między obowiązkiem państwa w zakresie ochrony społeczeństwa przed niebezpiecznymi przestępcami, a ograniczaniem ich praw. Prezydent podkreślił, że ustawę z 22 listopada 2013 r. uchwalono przy jednoznacznym sprzeciwie Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Specjalisty Krajowego ds. Psychiatrii, samorządu lekarskiego i Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, czyli podmiotów, które mają stosować jej przepisy. Specjaliści kwestionowali możliwość realizacji nałożonych przepisami tej ustawy obowiązków wydawania opinii. W ocenie prezydenta nałożony na psychiatrów, psychologów i seksuologów obowiązek wydania prognozy co do przyszłego postępowania osoby, objętej przepisami ustawy może naruszać konstytucyjną zasadę prawidłowej legislacji.



Na niedopracowanie przepisów ustawy z 22 listopada 2013 r. wskazała także rzecznik praw obywatelskich. W myśl regulacji kodeksu karnego wykonawczego, w systemie terapeutycznym odbywają prawomocnie orzeczoną karę pozbawienia wolności nie tylko sprawcy najgroźniejszych przestępstw, ale także ci relatywnie mniej niebezpieczni. RPO domaga się więc ustalenia przez Trybunał Konstytucyjny, czy ustawa o izolowaniu groźnych przestępców, która miała odnosić się do wyjątkowych przypadków, nie określa zbyt szeroko kręgu osób, które mogą trafić do Regionalnego Ośrodka Psychiatrii Sądowej w Gostyninie.

We wniosku do Trybunału Konstytucyjnego RPO zarzuciła też między innymi, że specustawa nie określa terminu wydania opinii psychiatrycznej lub psychologicznej, które są następnie podstawą do skierowania przez dyrektora zakładu karnego do sądu, wniosku o uznanie danej osoby za stwarzającą zagrożenie dla życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób.





Natomiast Sąd Okręgowy w Lublinie w zapytaniu prawnym do TK stwierdził, że na izolację dożywotnią mogą być skierowani sprawcy skazani nawet na 2 lata pozbawienia wolności, co budzi wątpliwości natury konstytucyjnej. O zastosowaniu izolacji nie decyduje bowiem wymiar orzeczonej kary. Omawiana ustawa miała odnosić się jedynie do sprawców najgroźniejszych przestępstw. Dlatego w ocenie sądu należy zbadać, czy możliwość zastosowania dożywotniej izolacji także wobec sprawców skazanych np. na 2 lata pozbawienia wolności nie stanowi zbyt dużej i nieproporcjonalnej represji.