Kwestie dotyczące rynku kredytów hipotecznych były tematem konferencji, która odbyła się dniach 15-16 października 2009 roku w Warszawie. W spotkaniu wzięli udział goście z Niemiec, Szwecji, oraz Dubaju. Konferencja została zorganizowana przez Fundację na rzecz kredytu hipotecznego.
Spotkanie odbyło się w ramach III Forum Hipoteki, natomiast tematem przewodnim było finansowanie deweloperskie. W 2-dniowej konferencji wzięli m.in. udział:
-Krzysztof Czerkas- Członek Zarządu, BRE Bank Hipoteczny S.A.
-Agnieszka Drewcz- Tułodziecka –Prezes Fundacji na rzecz Kredytu hipotecznego
-Bożena Jaźwińska- Bank BGŻ S.A
-Kamil Zaradkiewicz- Członek Zespołu prac pryz Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego.
Wśród znakomitych gości znaleźli się również Jens Borman-Sekretarz Generalny Niemieckiej Federalnej Rady Notarialnej, Andras Gabor Botos- Sekretarz Generalny Stowarzyszenia węgierskich Banków Hipotecznych, oraz eksperci z Dubaju, którzy zaprezentowali zasady finansowania nieruchomości według prawa Islamu.
Rynek nieruchomości w Polsce
W swoim referacie Agnieszka Drewcz- Tułodziecka omówiła obecną sytuację na rynku nieruchomości.
Porównując pierwsze półrocze roku 2009 do ubiegłego 2008 roku można zanotować spadek akcji kredytowejaż o 40 % . Banki coraz mniej chętnie udzielają kredytów, co wpływa na dostępność mieszkań, oraz ich wysokie ceny.
Z badań przeprowadzonych przez Fundację dotyczących możliwości zakupu mieszkania bez konieczności zaciągania kredytu, wynika, że bez dodatkowych środków bankowych przeciętnego Polaka stać na zaledwie 0,5 m ² mieszkania z rocznej pensji. Sytuacja związana z dostępnością nieruchomości w Polsce jest jedną z gorszych w Europie.
Celem Fundacji na rzecz Kredytu hipotecznego jest wypracowanie ustawy o finansowaniu deweloperskim.
Jak podkreślił mecenas Kuglarz banki hipoteczne zawdzięczają swoją działalność Fundacji na rzecz kredytu hipotecznego, natomiast do wprowadzenie równowagi na rynku nieruchomości konieczne jest wdrożenie rachunku powierniczego, oraz hipoteki budowlanej, która jest obecnie na etapie prac legislacyjnych.
Koncepcja hipoteki budowlanej
Koncepcja hipoteki budowlanej pojawiła się w 2006 roku w Polsko-Niemieckim Centrum Prawa Bankowego.
Taka hipoteka byłaby hipoteka przymusową, kaucyjną, oraz wspólną. Ustawa o gwarancji zapłaty za roboty budowlane nie spełnia swoich oczekiwań i z tego względu konieczna są zmiany w kodeksie cywilnym, oraz wprowadzenie nowej instytucji zabezpieczającej płatności jaką byłaby hipoteka budowlana.
Zabezpieczałaby ona należności wszystkich biorących udział w procesie budowlanym.
Ustawa o ochronie praw lokatorów-propozycje zmiany
Pani Bożena Jaźwińska omówiła planowana regulacje dotyczącą zmian w ustawie o ochronie praw lokatorów. Obecnie projekt ustawy jest po pierwszym czytaniu przekazany do Komisji Infrastruktury. Proponowane w ustawie rozwiązania bardzo mocno bronią prawa najemcy.
W projekcie ustawy pojawia się możliwość najmu okazjonalnego, instytucji, która pojawiła się w latach ubiegłych, zmieniona została w 2001, natomiast w 2005 roku przywrócono ją w bardzo wąskim zakresie.
Wśród ważniejszych zasad w projekcie ustawy znalazły się zapisy:
- najem okazjonalny lokalu miałby zastosowanie do lokali mieszkalnych których właścicielami są osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej w zakresie wynajmowania lokali.
-obowiązkowymi elementami umowy ma być oświadczenie najemcy, w formie aktu notarialnego o poddaniu się egzekucji i zobowiązaniu się do opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie umowy o najem okazjonalny lokalu,
-ustawodawca obniżył ryczałtową stawkę podatku do 8,5 % .
Upadłość konsumencka-wybrane zagadnienia
Krzysztof Czerkas omówił wybrane aspekty upadłości konsumenckiej, które to przepisy zostały już wdrożone do polskiego porządku prawnego. Polska do tej pory była jednym z niewielu krajów, gdzie nie było regulacji upadłości konsumenckiej.
Według badania firmy InfoMonitor ponad 1 mln 300 osób ma kłopoty ze spłata kredytów, a zgodnie ze stanem na dzień 30.06.2009 roku istnieje ok. 10 mld zł. zaległych zobowiązań finansowych.
W ciągu dwóch lat kwota zaległych zobowiązań finansowych ma ulec podwojeniu. Taka sytuacja wymaga podjęcia rozwiązań zmierzających do zmiany. Krzysztof Czerkas ocenił polskie postępowanie upadłościowe i naprawcze jako niedoskonałe, a sam proces sprawdzania przez sąd niemożności wypłacalności dłużnika jako niedopracowany.
Nowela ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Sławomir Pawlak z Banku Zachodniego WBK S.A. omówił nowelizację z 26.VI.2008 roku ustawy o księgach wieczystych i hipotece, która wchodzi w życie w dniu 20.XI.2011 roku.
Prawo zabudowy-nowa instytucja prawna
Pan Konrad Płochocki z Fundacji na rzecz kredytu hipotecznego omówił nową instytucję prawną „Prawa zabudowy”, a co za tym idzie likwidacje użytkowania wieczystego.
Prawo zabudowy byłoby prawem do wzniesienia, lub korzystania z budowli znajdującej się pod ziemią (garaż) , lub nad nią. Prawo to ma być niezależnie wykonywane od prawa własności. Jest to prawo zbywalne, czasowe-ustanawiane od 30 do 100 lat, w przypadku jego wygaśnięcia wygasają również inne prawa.
Sporne jest czy w takiej sytuacji powinna pozostać instytucja użytkowania wieczystego, czy nie?
Po wygaśnięciu prawa zabudowy własność budynku przechodziłaby w ręce poprzedniego właściciela.
Fundacja na Rzecz Kredytu Hipotecznego została powołana została w 1991 roku przez ówczesnego Ministra Finansów. Już od 18 lat uczestniczy aktywnie w pracach nad doskonaleniem ram systemowo-prawnych dla Kredytu Hipotecznego w Polsce. Od 2001 roku, jako członek Europejskiej Federacji Hipotecznej, bierze udział w dyskusji na forum europejskim dotyczącej problematyki kredytu hipotecznego.