Nowelizując procedurę cywilną, ustawodawca nie powinien – bez wyraźnych powodów – wracać do rozwiązań, z których sam niedawno zrezygnował. Takie stanowisko przedstawiła niedawno Krajowa Rada Sądownictwa, opiniując projekt ustawy nowelizującej m.in. kodeks postępowania cywilnego.
Ta uwaga rady dotyczy zaproponowanego brzmienia art. 3231 k.p.c., który miałby umożliwić sądom I instancji wydanie wyroków na posiedzeniu niejawnym. Zgodnie z projektem sąd mógłby skorzystać z tej formy, gdy:

pozwany uznał powództwo, po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.

Wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym byłoby zaś niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy (chyba że pozwany uznał powództwo).
Zdaniem projektodawców, choć proponowana regulacja byłaby „wyjątkiem od zasady jawności i kontradyktoryjności procesu cywilnego, przyczyniłaby się do usprawnienia postępowania w tych sprawach, w których sąd dojdzie do przekonania, że nie jest potrzebne przeprowadzenie rozprawy”.
Powyższe stanowisko nie przekonało jednak Krajowej Rady Sądownictwa.
„Zmiana ta pozostaje w sprzeczności z kierunkiem poprzedniej nowelizacji. (...) Krajowa Rada Sądownictwa zwraca uwagę, że powrót do możliwości wydawania wyroków na posiedzeniu niejawnym powinien mieć miejsce po szczegółowej analizie w zakresie sprawności postępowania i ewentualnie dotyczyć jedynie określonych rodzajów spraw” – czytamy w opinii.
Ponadto członkowie rady podkreślili, że powrót przez ustawodawcę do instytucji, którą wyeliminował ponad roku temu, budzi wątpliwości, czy aby należycie rozważył skutki wprowadzanych poprzednio i aktualnie rozwiązań.
Rada negatywnie oceniła również propozycję zawartą w projektowanym art. 387 k.p.c. dotyczącą obowiązku sporządzenia przez sąd drugiej instancji uzasadnień wyroków z urzędu. Zgodnie z projektem spod tego obowiązku miałyby zostać wyłączone prócz orzeczeń oddalających apelację (jak jest dziś) również te zmieniające zaskarżony wyrok, których uzasadnienie sporządzane byłoby jedynie na żądanie strony. Taka regulacja zdaniem KRS doprowadziłaby do tego, że reguła, iż sądy II instancji uzasadniają orzeczenia z urzędu, stałaby się wyjątkiem, gdyż „sprawy, w których apelację oddalono lub zmieniono zaskarżony wyrok, obejmują przeważającą ilość rozpoznawanych środków odwoławczych”.

150 razy zmieniano kodeks postępowania cywilnego od 2000 r.

Etap legislacyjny
Projekt ustawy w konsultacjach