Zawód asystenta sędziego pojawił się po to, by odciążyć sędziów od czynności, które nie polegają na orzekaniu. Jakie trzeba mieć kwalifikacje, by zostać asystentem?

Jakie trzeba spełnić wymogi

Od marca 2009 r. – czyli od czasu wejścia w życie ustawy z dnia 23 stycznia 2009r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz.U. z 2009r., nr. 26, poz. 157 ze zm.) zmieniły się wymagania stawiane kandydatom na asystentów sędziów.

Asystentem według ustawy może zostać osoba, która:

1. jest obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,

2. jest nieskazitelnego charakteru,

3. ukończyła wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce,

4. ukończyła 24 lata,

5. ukończyła aplikację ogólną prowadzoną przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury lub zdał egzamin sędziowski lub prokuratorski albo ukończył aplikację notarialną, adwokacką lub radcowską i złożył odpowiedni egzamin.

Oprócz tego kandydat na asystenta sędziego powinien wziąć udział w egzaminie odbywającym się w ramach konkursu na to stanowisko, organizowanym przez właściwego prezesa sądu.

Jak wygląda taki konkurs?

Jest on przeprowadzany jest w formie pisemnej i składa się z dwóch części:

1) testu obejmującego 36 pytań z zakresu prawa karnego i cywilnego materialnego oraz procesowego;

2) dwóch kazusów, których rozwiązanie polega na opracowaniu uzasadnienia postanowienia sądu - po jednym z zakresu prawa procesowego karnego i cywilnego.

W trakcie konkursu (w części polegającej na rozwiązywaniu kazusów) kandydaci mogą posługiwać się tekstami aktów normatywnych udostępnionych przez komisję.
Zatrudnieni na stanowisku asystenta sędziego mogą być kandydaci, którzy uzyskali z części testowej konkursu co najmniej 28 punktów oraz z rozwiązania kazusów co najmniej 8 punktów – pozostałe zasady przeprowadzania konkursu regulują przepisy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 września 2008 roku w sprawie przeprowadzania konkursów na stanowisko asystenta sędziego( Dz. U. z 2008r., nr.167, poz.1037).

Jaki jest zakres czynności asystenta sędziego

Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie czynności asystentów sędziów (Dz. U. z dnia 19 listopada 2012 r.) przewiduje następujący zakres czynności dla asystentów sędziów:

• Na zlecenie sędziego i pod jego kierunkiem asystent sędziego sporządza projekty zarządzeń, orzeczeń lub ich uzasadnień.

• Na zlecenie sędziego asystent sędziego samodzielnie:

• dokonuje analizy akt sprawy we wskazanym zakresie;

• kontroluje stan spraw odroczonych, zawieszonych lub oczekujących na podjęcie czynności przez sędziego albo sąd;

• zwraca się do osób i instytucji o nadesłanie informacji lub dokumentów niezbędnych do przygotowania sprawy do rozpoznania;

• sporządza odpowiedzi na pisma niebędące pismami procesowymi;

• gromadzi, we wskazanym zakresie, orzecznictwo i literaturę przydatne do rozpoznawania spraw lub wykonywania innych zadań powierzonych sędziom w danym wydziale.

W uzasadnionych wypadkach, jeżeli wymagają tego zasady sprawności, racjonalności lub ekonomicznego i szybkiego działania, sędzia może zlecić asystentowi sędziego także wykonanie innych czynności, niezbędnych do przygotowania spraw sądowych do rozpoznania.

Co ważne, od zeszłego roku obowiązuje rozporządzenie w sprawie czynności asystentów sędziów (Dz.U. z 2012 r. nr 1270). Zgodnie z nim asystent zostaje przypisany do konkretnego wydziału ( a nie do konkretnych sędziów jak to wcześniej miało miejsce).

Wynagrodzenie

W nowym rozporządzeniu w sprawie wynagrodzenia zasadniczego asystentów sędziów z 11 kwietnia 2012 r., które weszło w życie 18 kwietnia ubiegłego roku po raz pierwszy pojawiły się jednakowe progi kwotowe dla asystentów pracujących w sądach różnych szczebli - asystenci zarabiają w widełkach od 2675 do 3824 zł, bez względu na miejsce zatrudnienia.

Jakie zmiany wprowadza Prawo o ustroju sądów powszechnych
Jakie zmiany wprowadza Prawo o ustroju sądów powszechnych

Zobacz również

Od kilku lat można zaobserwować spory spadek zainteresowania zawodem asystenta sędziego. Sami sędziowie narzekają, że zwłaszcza w sądach rejonowych i okręgowych tych asystentów po prostu brakuje. Jednocześnie ci, którzy pracują mają bardzo dużo zadań i mało atrakcyjne płace.

Być może sytuacja ta ulegnie poprawie w najbliższej przyszłości – jest szansa na to, że dojdzie do obniżenia kwalifikacji potrzebnych dziś do objęcia stanowiska asystenta sędziego. Prace nad deregulacją zawodu asystenta sędziego są cały czas w toku.