PAP: Ustawa o dostępie do informacji publicznej mówi, że sposób i forma udostępnienia informacji są zgodne z wnioskiem. Czy to oznacza, że pytający ma prawo żądać skserowania kilkunastu tomów dokumentów, a urząd musi to zrobić?
Irena Kamińska: Dotykamy tu bardzo istotnego problemu - nadużywania prawa do informacji publicznej. Do sądu trafiają liczne skargi od wnioskodawców, którzy działają w celu nękania organu, np. wójta, burmistrza, prezydenta miasta, i robią to wyłącznie z prywatnych pobudek. Z art. 31 ust. 3 konstytucji wynika, że prawa i wolności konstytucyjne mogą być ograniczone tylko ustawą. Tymczasem w ustawie o dostępie do informacji publicznej nie ma takiej normy prawnej, która pozwalałaby ograniczać nadużywanie tego prawa. Z tego powodu mamy w sądzie, przyznaję, ogromny kłopot.
W NSA czekają na rozpatrzenie skargi dwóch wnioskodawców, z których każdy złożył po kilkaset skarg na brak dostępu do informacji publicznej. Osoby te złożyły do tego samego organu gminy łącznie około 1000 wniosków. A rzecz dotyczy niewielkiej gminy, w której urzędnicy nie mogą poświęcić się wykonywaniu przypisanych im zadań, są bowiem zajęci rozpoznawaniem wniosków o udzielenie informacji publicznej.
Czy urząd musi odpowiadać na takie wnioski?
Jeżeli wniosek dotyczy informacji przetworzonej, to organ może żądać od wnioskodawcy wykazania, że uzyskanie przez niego informacji publicznej jest szczególnie istotne dla interesu publicznego. Taka możliwość wynika z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy i jest w zasadzie jedynym sposobem obrony przed nękaniem, czasem wręcz oszołomstwem.
Ale czy faktycznie informacje, o które wnioskują ci panowie, są informacją przetworzoną?
Przez pewien czas panował w orzecznictwie pogląd, że informacja przetworzona musi być zawsze informacją nową, którą organ musi dopiero wytworzyć. Jednak pod wpływem praktyki orzecznictwo ewoluuje i od dłuższego czasu bardzo szeroko jest prezentowany pogląd, że informacją przetworzoną może być również suma informacji prostych.
Jeżeli jest ona tak duża, że jej wytworzenie zaburza funkcjonowanie organu, angażuje znaczne środki finansowe bądź kadrowe, to zbiór informacji, których żąda wnioskodawca, tworzy informację przetworzoną, nawet jeśli jest to zbiór składający się z informacji prostych. W takiej sytuacji organ ma prawo spytać wnioskodawcę o szczególnie istotny interes publiczny.
Czy nie jest to próba obejścia ustawy?
Nie, absolutnie sprzeczne z celem ustawy jest nękanie organu i ochrona wyimaginowanych interesów wnioskodawcy. Przypomnę, że celem ustawy miała być transparentność, tworzenie społeczeństwa obywatelskiego i jego kontrola nad działaniami władzy publicznej i wydatkowaniem środków publicznych. A nie rozgrywanie własnych animozji i prowadzenie prywatnych wojen.
Czy skargi trafiające do sądu częściej dotyczą odmowy udzielenia dostępu do informacji, czy bezczynności organu?
Zdecydowanie częściej dotyczą bezczynności. Zasada - przypomnę - jest taka: jeżeli informacja nie jest informacją publiczną, to organ powinien jedynie powiadomić o tym pismem wnioskodawcę. Jeżeli natomiast mamy do czynienia z informacją publiczną, ale z jakichś ustawowych względów podlega ona ochronie, to organ musi wydać decyzję o odmowie jej udzielenia. Taki obowiązek wynika z art. 16 ustawy.
zobacz także:
Czy brak decyzji wynika z niewiedzy urzędników?
Nie, skarga na bezczynność jest jedynym sposobem rozstrzygnięcia sporu między wnioskodawcą a podmiotem zobowiązanym do udzielenia informacji, co do charakteru żądanej informacji - czy jest to informacja publiczna, czy nie jest. Jeżeli organ twierdzi, że nie, to informuje o tym pismem, i w takiej sytuacji jedyną formą obrony jest dla wnioskodawcy poskarżyć się na bezczynność organu.
A zadaniem sądu jest wówczas przede wszystkim rozstrzygnąć, czy jest to informacja publiczna, czy nie jest. Jeżeli jest, to sąd zobowiązuje organ do załatwienia wniosku, nie przesadzając, w jaki sposób ma to uczynić; czy udzielić informacji czy wydać decyzję odmowną. Jeżeli natomiast sąd stwierdzi, że nie jest to informacja publiczna, wówczas oddala skargę na bezczynność.
Rozmawiała: Katarzyna Jędrzejewska
Numer telefonu urzędnika musi być jawny dla wszystkich
mwa(2012-10-21 12:07) Zgłoś naruszenie 00
No tak a chińskie władze mają problem z nadużywaniem przez obywateli prawa do wolności.
OdpowiedzA z ciekawości, czy publiczne twierdzenie że interesy, których ochrony domaga się konkretny wnioskodawca są "wyimaginowane", nie podpada pod pomówienie ?
Kon Donek(2012-10-22 09:18) Zgłoś naruszenie 00
Próbowałem parokrotnie złożyć w prokuraturze rejonowej dla Piaseczna zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Nie da się. Tzn. da się pisemnym zawiadomieniem. Ustnie nie da się, "nie ma możliwości" porozmawiania z prokuratorem.
OdpowiedzWolf(2012-10-23 08:38) Zgłoś naruszenie 00
"Osoby te złożyły do tego samego organu gminy łącznie około 1000 wniosków. A rzecz dotyczy niewielkiej gminy, w której urzędnicy nie mogą poświęcić się wykonywaniu przypisanych im zadań, są bowiem zajęci rozpoznawaniem wniosków o udzielenie informacji publicznej."
OdpowiedzMamy tych urzędników żałować? Niech urzędnicy gminy publikują w BIP wszystkie swoje dane, to dziś żaden wielki problem. Natomiast ktoś tu powyżej ma chyba trochę racji, że "publiczne twierdzenie że interesy, których ochrony domaga się konkretny wnioskodawca są "wyimaginowane", podpada pod pomówienie". Mam dokładnie takie same odczucia.
doogroo(2012-10-23 15:12) Zgłoś naruszenie 00
Nie da się nadużyć prawa do informacji. Artykuł jest nadużyciem. Winni nie są wnioskujący, ale ci, którzy zatajają informację publiczną. I może prokuratura powinna się zastanowić dlaczego?
OdpowiedzGłos Rozsądku(2012-12-27 11:24) Zgłoś naruszenie 00
Chyba sami idioci komentują powyższy tekst. Po pierwsze - prawo do informacji nie jest prawem absolutnym jak chociażby prawo do życia. Jeżeli prawo do informacji zostaje wykorzystywane do rozgrywek politycznych (obecnie to jej główna funkcja) traci ono swój cel, którym miała być transparentna władza. Celem tego prawa miał być powszechny dostęp do wiedzy o działaniach władzy. Natomiast celem ustawy nie jest paraliżowanie pracy urzędu. Jeżeli któryś z oświeconych komentatorów twierdzi inaczej, to bardzo proszę o powiedzenie wprost ludziom, którzy chcą załatwić swoją sprawę w możliwie szybkim terminie, żeby sobie poczekali, bo jakiś pan ma kaprys i zażądał kserokopii wszystkich dokumentów znajdujących się w urzędzie. Komentujący o nicku Wolf (napiszę wprost) jest idiotą. Nie ma możliwości umieszczenia wszystkich informacji na BIP. Jest to niewątpliwie zasługa tzw. sądów administracyjnych i ich bogatemu orzecznictwu. Podam przykład dla Pana Wolfa. Powiedzmy, że Pan Wolf wnosi o informację o udzielonych umorzeniach podatkowych (tzn. kwoty i osoby) za okres 5 lat. Niby banał, bo wystarczy podać zakładkę na BIP ze sprawozdania wykonania budżetu i wniosek zrealizowany prawidłowo. Ale powiedzmy, że Pan Wolf - człowiek oczytany w orzecznictwie - uważa, że informacją publiczną nie jest tylko informacja o umorzeniach, ale również informację publiczną stanowi informacja o nośniku tejże informacji. Stąd też żądanie wszystkich decyzji za wskazany okres wydaje mu się jak najbardziej zasadne mimo, iż sprawozdanie dokładnie podaje informacje go interesujące. Tak więc, urząd aby właściwie zrealizować wniosek delikwenta musi sporządzić kserokopie kilkudziesięciu tysięcy decyzji i odpowiednio je zanonimizować. I teraz niech mi powie Pan Wolf, że umieszczenie jakiejkolwiek informacji w BIP zwalnia organ z obowiązku jej udostępnienia na wniosek.
OdpowiedzI na koniec warto podać wszelkiej maści idiotom czym jest zajmują się organizacje takie jak SLLGO. Otóż nie od dzisiaj wiadomo, że są w naszym pięknym kraju fachowcy, którzy potrafią zrobić użytek ze swojej wiedzy np. w pozyskiwaniu unijnych dotacji na niewyobrażalną skalę. Ważny jednak jest cel, na którego realizację wnioskujemy. I właśnie do tego nasza konstytucja stwarza ogromne możliwości. Istnieją bowiem w jej zapisach prawa, jak chociażby prawo do informacji, dzięki któremu takie stow. jak SLLGO może wyłudzać ogromne pieniądze z naszych kieszeni (bo skądś te pieniądze w unijnej kasie się biorą). I tak takie wątpliwe prawa jak prawo do informacji bądź prawa dla mniejszości są doskonałym pretekstem do okradania obywateli i robienia wody z mózgu. Czytając powyższe komentarze mam obawy co do stanu psychicznego komentujących i nie mam wątpliwości, co do ich jak najgorszych intencji. Bo czymże jest takie działanie, które zarzuca tysiącem wniosków mały urząd, tak żeby trwonił kasę na realizację wniosków, zatrudnianie nowych urzędników i prawników (bo co stanowi informację publiczną nie wie nawet sąd). Obowiązkiem urzędów jest tworzenie dokumentów (w pewnym sensie). Jeżeli obowiązek ich udostępniania stanie się ważniejszy niż ich tworzenia to doprowadzi do paranoi i całkowitego paraliżu. Zmądrzejcie ludzie!
Andrzej Nowicki(2012-10-21 08:59) Zgłoś naruszenie 01
Prokuratury i Policja też mają ogromny problem ze zgłaszaniem przestępstw przez obywateli. Muszą podejmować działania zmniejszające efektywność tych instytucji (wykrywalność spada wraz z napływem zgłoszeń bez wskazania sprawcy). Może czas rozważyć ograniczenie możliwości zgłaszania przestępstw?
Odpowiedz