Skrócenie czasu trwania postępowań sądowych w sprawach o wykroczenia oraz zredukowanie ponoszonych w związku z tym kosztów poprzez wprowadzenie do systemu polskiego postępowania w sprawach o wykroczenia protokołu w postaci zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku (protokołu elektronicznego) - to główny cel przygotowanego w Ministerstwie Sprawiedliwości projektu założeń ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.

Dzisiaj projekt założeń poparła Rada Ministrów.

Nowelizacja Kodeksu postępowania w sprawach nieletnich wprowadzi regułę, że protokół będzie sporządzany dwutorowo - w postaci pisemnej oraz elektronicznej, przy czym protokół pisemny ma być sporządzany na dotychczasowych zasadach tylko w wypadku, gdy ze względów technicznych utrwalenie przebiegu czynności za pomocą protokołu elektronicznego nie będzie możliwe. Protokół elektroniczny oraz spisywany w tradycyjnej formie będą równoważne pod względem skutków prawnych.

Protokół elektroniczny ma być sporządzany przez protokolanta za pomocą urządzeń i środków technicznych rejestrujących dźwięk albo obraz i dźwięk.

Sporządzanie z przebiegu rozprawy albo posiedzenia protokołu elektronicznego nie będzie jednakże zupełnie wyłączało pisemnej formy utrwalania czynności. Protokolant będzie bowiem opracowywał skrócony zapis pisemny przebiegu rozprawy, ograniczony do oznaczenia sądu, miejsca i daty wprowadzenia, nazwisk sędziów, protokolanta, prokuratora, stron, jak również obecnych na posiedzeniu przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz oznaczenia sprawy, wzmianki co do jawności, a także treści rozstrzygnięcia, jeżeli sporządzenie odrębnego orzeczenia nie jest wymagane.

Ponadto, skrócony protokół pisemny ma zawierać wymienienie wydanych zarządzeń i orzeczeń oraz stwierdzenie, czy zostały ogłoszone, a także czynności stron wpływające na rozstrzygnięcie sądu i takie, które według przepisów szczególnych powinny być wciągnięte, wpisane, przyjęte, złożone, zgłoszone lub wniesione do protokołu.

Projektowana ustawa umożliwi w szczególnych wypadkach dokonanie transkrypcji (pisemnego przekładu) protokołu elektronicznego.

Konsekwencją proponowanych zmian jest konieczność modyfikacji art. 74 i 75 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, prowadzącej do formalnego zrównania odczytanych - w warunkach wskazanych w tych unormowaniach - pisemnych protokołów zawierających wyjaśnienia i zeznania z odtworzeniem odpowiednich fragmentów protokołu elektronicznego, odnoszących się do wyjaśnień i zeznań tychże uczestników.

Ponadto, z uwagi na fakt nagrywania w ramach sporządzania protokołu elektronicznego również czynności sądu następujących bezpośrednio po ogłoszeniu wyroku, postuluje się w tych wypadkach uzasadnienie wyroków w formie ustnej i tym samym zwolnienie sędziów od sporządzania pisemnych motywów wyroków. Rozwiązanie to, przy zachowaniu koniecznych gwarancji procesowych stron, spowoduje dalsze istotne przyspieszenie biegu postępowań w sprawach o wykroczenia (w postępowaniu międzyinstancyjnym i odwoławczym).

Rewolucyjne zmiany w prawie karnym coraz bliżej
Rewolucyjne zmiany w prawie karnym coraz bliżej

Zobacz również

Jeżeli natomiast będzie to celowe z uwagi na zawiłość sprawy, sędzia będzie mógł odstąpić od wygłoszenia ustnego uzasadnienia wyroku i poprzestać jedynie na podaniu najważniejszych jego powodów, z późniejszym spisaniem uzasadnienia na wniosek strony.

Sporządzanie w postępowaniu sądowym protokołu w postaci elektronicznej odznacza się szeregiem zalet:

- technologie cyfrowe rejestrujące dźwięk lub dźwięk i obraz pozwalają na dokładne i wierne utrwalenie przebiegu czynności procesowej, w tym własnych sformułowań uczestników postępowania, niewystylizowanych przez inną osobę, co umożliwia gruntowną ocenę tych czynności i spontanicznych wypowiedzi oraz zapobiega zniekształceniom i przekłamaniom zapisu typowym dla wersji pisemnej;

- sporządzanie tradycyjnego protokołu trwa zdecydowanie dłużej, gdyż wymaga możliwie dokładnego spisania wszystkich przeprowadzanych czynności, co łączy się z reguły z koniecznością dyktowania przez przewodniczącego treści protokołu, przedłuża postępowanie i faktycznie wstrzymuje bieg czynności, natomiast protokół elektroniczny sporządzany jest w czasie rzeczywistym przebiegu danej czynności procesowej;

- sporządzanie protokołu elektronicznego - w przeciwieństwie do tradycyjnej metody - nie jest absorbujące dla sędziego i pozwala mu skupić się na kwestiach merytorycznych, a nie na dyktowaniu protokolantowi treści protokołu lub czuwaniu nad zgodnością prowadzonego zapisu z rzeczywistym przebiegiem czynności;

- wprowadzenie protokołu elektronicznego znacznie odciąży protokolantów w zakresie wykonywanych przez nich czynności i umożliwi ich dłuższą wydajną pracę na sali.