Jeżeli wierzyciel po zawieszeniu egzekucji prowadzonej za niezapłacone alimenty nie podejmie żadnych działań przez rok, musi się liczyć z umorzeniem postępowania – uchwalił Sąd Najwyższy.
Angelika S.-P. wniosła skargę na czynności komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Choszcznie, ponieważ umorzył egzekucję. Była ona prowadzona z nieruchomości należącej do Arkadiusza P., który nie płacił zasądzonych skarżącej alimentów.
Sąd rejonowy oddalił jednak skargę. Stwierdził, że postępowanie zostało umorzone dlatego, że Angelika S.-P. od czasu zawieszenia egzekucji na swój wniosek nie dokonała żadnej czynności niezbędnej do dalszego prowadzenia postępowania.
Zgodnie bowiem z art. 823 kodeksu postępowania cywilnego postępowanie egzekucyjne umarza się z mocy samego prawa, jeżeli wierzyciel w ciągu roku nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania.
Wierzycielka złożyła zatem zażalenie. Przekonywała, że nie można umorzyć egzekucji z mocy prawa, jeżeli dotyczy ona alimentów.
Sąd okręgowy, rozpoznając sprawę, miał wątpliwości, czy rzeczywiście możliwe jest umorzenie w takim przypadku egzekucji, i przekazał to zagadnienie Sądowi Najwyższemu do rozpatrzenia.
Sąd wyjaśnił przy tym, że egzekucja z nieruchomości jest najpoważniejszym sposobem egzekucji.
Jeżeli dotyczy ona alimentów, wierzyciel, wnosząc o jej wszczęcie, nie musi co prawda wskazywać sposobu prowadzenia egzekucji ani majątku dłużnika, z którego ma być prowadzona.
W takim wypadku przyjmuje się, że wniosek dotyczy wszystkich dopuszczalnych sposobów egzekucji – jednak z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości. Ta metoda wymaga bowiem wniosku wierzyciela i składania kolejnych, także na poszczególnych etapach postępowania.
W sytuacji gdy przepisy wymagają aktywności wierzyciela, a ten zaniedbuje swoje obowiązki, egzekucja z nieruchomości powinna ulec umorzeniu.
Tym bardziej że brak możliwości zastosowania art. 823 k.p.c. przy egzekucji z nieruchomości prowadziłby do pozbawienia dłużnika alimentacyjnego możliwości rozporządzania swoim prawem przez okres niekiedy kilkunastu lat, a tak szerokie ograniczenie prawa własności powinno wynikać wprost z przepisów prawa.
Sąd Najwyższy przychylił się do argumentacji sądu okręgowego i orzekł, że art. 823 k.p.c. ma zastosowanie także do egzekucji świadczeń alimentacyjnych prowadzonej z nieruchomości.
Jeżeli zatem wierzyciel nie podejmie działań w ciągu roku od zawieszenia egzekucji, zostanie ona umorzona z mocy samego prawa.

Uchwała Sądu Najwyższego z 18 lipca 2012 r., sygn. akt III CZP 38/12.