Za nowelizacją K.p.k. głosowało 418 posłów, przeciw był jeden, nikt nie wstrzymał się od głosu. Zmiana stanowi dostosowanie prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
"Chodzi o to, aby w sprawach z oskarżenia publicznego sąd mógł w wyjątkowych wypadkach zasądzić koszty nie tylko od oskarżonego, ale też od Skarbu Państwa" - uzasadniał konieczność zmiany Senat, który był autorem projektu nowelizacji.
Trybunał w październiku zeszłego roku ogłosił wyrok w sprawie skargi konstytucyjnej złożonej przez kobietę i jej niepełnoletnią córkę, które występowały jako oskarżycielki posiłkowe w jednym z procesów toczących się przed sądem rejonowym. Reprezentował je w tym postępowaniu adwokat z wyboru. W sprawie oskarżonym był lekarz, któremu prokuratura zarzuciła zaniedbania podczas przyjmowania porodu, w efekcie których urodzona dziewczynka doznała mózgowego porażenia dziecięcego.
Postępowanie zostało umorzone w październiku 2007 r. z powodu śmierci oskarżonego. Wtedy kobiety zwróciły się do sądu o zwrot należności z tytułu udziału w tym postępowaniu ich pełnomocnika. Sąd jednak nie uwzględnił ich wniosku, powołując się na K.p.k.
W skardze konstytucyjnej kobiety wskazały, że "dalece wątpliwym jest uznanie za konstytucyjne uregulowania, które pozbawia oskarżycielki posiłkowe możliwości uzyskania kosztów zastępstwa adwokackiego za reprezentację ich w toku trwającego przez cztery lata postępowania karnego", tym bardziej, że przyczyna umorzenia była niezależna od ich działań.
Argumentację tę podzielił Trybunał Konstytucyjny. "Postępowanie zostało wszczęte z oskarżenia publicznego, a pokrzywdzone jako oskarżycielki posiłkowe wspierały, przy pomocy pełnomocnika, organy państwa w wyjaśnianiu sprawy i dążeniu do sprawiedliwego rozstrzygnięcia; w żaden sposób nie przyczyniły się do umorzenia postępowania, które nota bene trwało bardzo długo z powodu nie do końca prawidłowego działania organów państwowych" - wskazał TK.
Zgodnie z przepisem dodanym do kodeksu na mocy przyjętej w piątek nowelizacji "jeżeli przyczyny umorzenia powstały w toku postępowania, sąd może orzec od Skarbu Państwa zwrot uzasadnionych wydatków z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika".