Rzecznik praw obywatelskich wystąpił do ministra sprawiedliwości w sprawie regulacji dotyczących zawieszenia postępowania cywilnego w przypadku zwrócenia się z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego.
Podobne wystąpienie zostało skierowane do ministra w czerwcu 2011 r. Wskazano w nim na brak przepisów kodeksu postępowania cywilnego regulujących tę kwestię.
Dotyczy to podstawy do zawieszenia postępowania zarówno w sprawie, w której zostało skierowane pytanie prawne do TK, jak i w analogicznej sprawie prowadzonej w innym sądzie, jeżeli stosuje się do niej przepis zakwestionowany w pytaniu prawnym.
W pierwszym przypadku obowiązuje par. 106 ust. 1 rozporządzenia ministra sprawiedliwości – regulamin urzędowania sądów powszechnych, zgodnie z którym w przypadku skierowania pytania prawnego do TK sąd może zawiesić postępowanie.
Zdaniem RPO przepis ten został wydany z przekroczeniem upoważnienia ustawowego. RPO wyraził wątpliwość, czy podstawy do zawieszenia postępowania cywilnego mogą być zawarte w aktach rangi podustawowej.
Natomiast w drugiej sytuacji sądy często zawieszają postępowanie, chociaż nie istnieje żadna podstawa prawna, w oparciu o którą mogłyby to robić. Powołują się jedynie na pogląd Sądu Najwyższego, który stwierdził, że sąd w takim przypadku może zawiesić postępowanie.
RPO zauważył również, że w TK oczekuje na rozpatrzenie kilku pytań prawnych, czy par. 106 ust. 1 rozporządzenia jest zgodny z prawem o ustroju sądów powszechnych oraz konstytucją.
RPO zwrócił też uwagę, że Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego uznała za niezasadne wprowadzenie do k.p.c. regulacji pozwalającej na zawieszenie postępowania w przypadku zwrócenia się z pytaniem prawnym do TK.
Stwierdzono, że w takich przypadkach należy stosować art. 390 par. 1 k.p.c., zgodnie z którym sąd może odroczyć rozpoznanie sprawy, co jest korzystne m.in. dla szybkości postępowania. RPO nie podziela tego poglądu i twierdzi, że tak istotna kwestia jak możliwość odroczenia sprawy, mająca wpływ na sprawność postępowania, powinna być wyraźnie uregulowana w przepisach, bez możliwości stosowania ich per analogiam.
Ponadto brak regulacji dotyczącej tego problemu ma wpływ na rozbieżności, gdyż część sądów nie stosuje art. 390 par. 1 k.p.c. o odroczeniu rozpoznania sprawy i zawiesza postępowanie. Zwrócono też uwagę, że skutki procesowe odroczenia rozpoznania sprawy i zawieszenia postępowania są odmienne.
W związku z tym RPO zwrócił się do ministra o rozważenie podjęcia prac nad zmianami k.p.c.