Rodzeństwo spadkodawcy dziedziczy po nim w częściach równych.
Sprawa dotyczyła spadku po Stanisławie S., który zmarł we wrześniu 2009 r. jako kawaler. Jego rodzice zmarli wcześniej – ojciec w 1975 r., matka w 1988 r. Miał sześcioro rodzeństwa, w tym jednego brata przyrodniego, który też już nie żył i pozostawił dwoje dzieci. Jedno z tych dzieci – Janusz S. wystąpił o stwierdzenie nabycia spadku po Stanisławie.

Znowelizowany przepis

Sąd I instancji stwierdził, że spadek nabyli: żyjący jeszcze jeden brat, bratanice, bratankowie – w tym synowie brata przyrodniego w odpowiednich częściach. Sąd uznał, że w dniu otwarcia spadku obowiązywał już znowelizowany art. 932 kodeksu cywilnego i według niego należało orzec porządek dziedziczenia. Przepis ten mówi w par. 1, że w braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom (par. 3), a jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadł, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych (par. 4). Tak więc sąd uznał, że rodzeństwo, niezależnie od tego, czy jest rodzone czy przyrodnie, dziedziczy po równo.
Od tego postanowienia apelację wniósł jeden z uczestników postępowania, który kwestionował uprawnienia spadkowe synów przyrodniego brata spadkodawcy. Przy jej rozpatrywaniu sąd II instancji doszedł do wniosku, że w sprawie wystąpiło zagadnienie prawne, które powinien rozstrzygnąć Sąd Najwyższy.

Równe traktowanie

W uzasadnieniu pytania sąd podkreślił, że według stanu prawnego obowiązującego do 28 czerwca 2009 r. rodzeństwo zaliczone było do drugiej grupy spadkobierców. Wówczas rodzice i rodzeństwo dziedziczyli obok siebie w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy. Uznawano przy tym za powszechnie obowiązująca zasadę, że rodzeństwo przyrodnie dziedziczyło tak, jak rodzeństwo rodzone. Nowelizacja wprowadziła zmiany, a brzmienie przytoczonego wyżej par. 4 art. 932 k.c. nasuwa wątpliwości co do równego traktowania rodzeństwa rodzonego i przyrodniego.
W odpowiedzi Sąd Najwyższy podjął następującą uchwałę: Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, jego udział spadkowy, który by mu przypadał, dziedziczy, na podstawie art. 932 par. 4 k.c., w częściach równych rodzeństwo rodzone i przyrodnie spadkodawcy.
Wyrok Sądu Najwyższego, sygn. akt III CZP 49/11