Prawomocny wyrok, bez względu na to, przed iloma laty został wydany, ma powagę rzeczy osądzonej. Oznacza to, że sąd nie może ponownie rozstrzygnąć sprawy, gdy dotyczy ona tych samych stron (a nawet ich następców prawnych), takiego samego przedmiotu rozstrzygnięcia oraz identycznej podstawy sporu.
Przy występowaniu następców prawnych stron ma miejsce tzw. rozszerzona prawomocność wyroku. W tych wszystkich przypadkach sąd odrzuca pozew, ponieważ traktuje go jako niedopuszczalny. Zasada taka obowiązuje nawet wówczas, gdy tym razem pozew sporządzi i wniesie osoba, która poprzednio występowała w sprawie w charakterze pozwanego.
– Jednak powaga rzeczy osądzonej wygasa, gdy prawomocny wyrok został uchylony na skutek skargi o wznowienie postępowania lub skargi kasacyjnej – tłumaczy adwokat Maria Urbańska z Kancelarii Kosiński i Wspólnicy.
O powadze rzeczy osądzonej nie można mówić także, gdy sąd nie uwzględni zarzutu potrącenia. W takim przypadku strona może wystąpić z pozwem o roszczenie, które zostało tym zarzutem objęte.
Maria Urbańska wskazuje także na wyrok Sądu Najwyższego z 27 lutego 2004 r. (sygn. akt V CK 1909/03), w którym sąd uznał, że dokonana w uzasadnieniu wyroku ocena w zakresie zgłoszonego zarzutu potrącenia nie ma skutków powagi rzeczy osądzonej.
Zdaniem Marii Urbańskiej powaga rzeczy osądzonej nie występuje, gdy zmieniły się okoliczności, które spowodowały oddalenie powództwa i w świetle nowego stanu faktycznego roszczenie stało się uzasadnione. Wówczas sąd nie odrzuci pozwu, mimo że spór toczy się pomiędzy tymi samymi stronami i w obu sprawach chodzi o to samo roszczenie.
Ważne
Powagą rzeczy osądzonej objęte są : wyroki, nakazy zapłaty, postanowienia rozstrzygające co do istoty sprawy, wyroki sądów zagranicznych
Podstawa prawna
Art. 366 ustawy z 17 listopada 1964 r. (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).