Białoruski Sąd Konstytucyjny przygotowuje się do rozpatrzenia wniosku parlamentu, który zwrócił się o opinię ws. zgodności ustawy O Karcie Polaka z prawem międzynarodowym. W sekretariacie sądu w piątek powiedziano PAP, że termin decyzji nie jest jeszcze znany.

23 lutego Izba Reprezentantów (niższa izba parlamentu) zwróciła się do sądu, aby ocenił zgodność polskiej ustawy "z ogólnie uznanymi zasadami i normami prawa międzynarodowego". Takie kompetencje, w odniesieniu do dokumentów przyjmowanych przez inne państwa lub organizacje międzynarodowe i dotyczących interesów Białorusi, daje sądowi dekret prezydencki z 2008 r.

Białoruscy deputowani uważają, że polska ustawa jest niezgodna z "wieloma dokumentami międzynarodowymi", w tym z Paryską Kartą Nowej Europy, Dokumentem Spotkania Kopenhaskiego Konferencji w sprawie Ludzkiego Wymiaru KBWE oraz z z traktatem o dobrym sąsiedztwie i współpracy, podpisanym przez Polskę i Białoruś w 1992 roku.

Według mediów białoruskich do połowy marca 2010 roku Kartę Polaka otrzymało 14,5 tys. obywateli Białorusi. Jak podaje spis powszechny z 2009 roku, na Białorusi mieszka 294,5 tys. Polaków (ponad 3 proc. ludności). Inne mniejszości to m.in. Rosjanie (8,3 proc.) czy Ukraińcy (1,3 proc.).

Urząd Pełnomocnika ds. Religii i Narodowości poinformował PAP, że na Białorusi istnieje obecnie 26 wspólnot narodowościowych. Przedstawiciel urzędu Michaił Rybakou nie wyjaśnił, czy grupy te mają status mniejszości narodowych. Urząd unika używania pojęcia "mniejszość narodowa", które brzmi "niewłaściwie, nieco grubiańsko" - tłumaczy Rybakou - i woli mówić o "wspólnotach narodowościowych". Termin "mniejszość narodowa" istnieje jednak w prawie, np. w ustawie o mniejszościach narodowych.

Na Białorusi nie istnieje dokument podobny do Karty Polaka. Mińsk oferuje jednak pewne preferencje Białorusinom-obywatelom innych państw. Takie osoby oraz ich bliscy krewni mogą w krótszym czasie otrzymać zezwolenie na pobyt czasowy i stały na Białorusi. Nie obowiązuje ich siedmioletni termin nieprzerwanego pobytu w staraniach o obywatelstwo. Osoby narodowości białoruskiej mają też prawo ubiegać się o bezpłatną edukację w państwowych uczelniach wyższych i specjalistycznych szkołach średnich tak, jak obywatele Białorusi (a także - kilku krajów WNP).

O dokumencie podobnym do Karty Polaka mówiono w zeszłym roku na Litwie. "Karta Litwina" nie jest jednak obecnie rozpatrywana, a istnieje taki dokument, jak dowód na prawo do zachowania obywatelstwa litewskiego - poinformowano PAP w litewskim MSZ. Departament Migracji MSW wyjaśnia, że osoby pochodzenia litewskiego mieszkające w innych krajach zachowują prawo do obywatelstwa Litwy i realizują je po zrzeczeniu się obywatelstwa innego kraju. Od 1 kwietnia 2011 r. wchodzi w życie nowa ustawa o obywatelstwie Litwy, zgodnie z którą takie osoby będą mogły uzyskać obywatelstwo w uproszczonym trybie. W sferze edukacji, osoby pochodzenia litewskiego mogą ubiegać się o stypendia państwowe na uczelniach Litwy. Muszą przedstawić oświadczenie wydane przez lokalną wspólnotę litewską lub inny dokument poświadczający litewskie pochodzenie - powiedziano PAP w Ministerstwie Edukacji.