W razie nadzwyczajnej zmiany stosunków można dokonać zmiany umowy przez orzeczenie sądu. Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy.
Zmiana stanu prawnego może być traktowana jako nadzwyczajna zmiana stosunków. Chodzi jednak także o to, że ta zmiana musi być niemożliwa do przewidzenia w chwili zawarcia umowy co do zakresu i kształtu przyjętych zmian. Zatem zasadnicza i zaskakująca zmiana stawek podatkowych może uzasadniać zmianę umowy przez sąd (por. wyrok SN z 16 maja 2007 r., sygn. akt III CSK 452/06, Lex nr 334987). Jednak Urząd Zamówień Publicznych zwraca uwagę, że decyzja o tym, czy w okolicznościach danego przypadku zostały spełnione przesłanki do sądowej modyfikacji umowy w sprawie zamówienia publicznego, należy każdorazowo do sądu orzekającego.
Podstawa prawna
Artykuł 3571 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.).