Jakie są zadania przewodniczącego komisji i jej członków? Na co komisja wyborcza powinna zwrócić szczególną uwagę, aby głosowanie odbyło się sprawnie i bez zakłóceń?
Stefan Jan Jaworski
przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej
W dniu wyborów komisja zbiera się w lokalu wyborczym w możliwie pełnym składzie, z udziałem przewodniczącego komisji lub jego zastępcy, na tyle wcześnie, aby wykonać wszystkie czynności związane z przygotowaniem głosowania, lecz nie później niż o godz. 7. Przed rozpoczęciem głosowania komisja sprawdza dostarczone jej dokumenty oraz pieczęć komisji oraz ponownie przelicza karty do głosowania, odrębnie w wyborach do poszczególnych rad i w wyborach wójta. Równocześnie ostemplowuje swoją pieczęcią karty do głosowania. Po ostemplowaniu wszystkich kart należy je wraz z pieczęcią komisji odpowiednio zabezpieczyć. Dodatkowo komisja rozkłada spis wyborców oraz karty do głosowania w sposób ułatwiający prowadzenie głosowania. W tym miejscu należy wskazać, że w obwodach obejmujących kilka okręgów w wyborach do rady gminy spis i właściwe karty do głosowania rozkłada się według tych okręgów. Do obowiązków komisji należy również sprawdzenie, czy w lokalu wyborczym w widocznym miejscu wywieszone są właściwe urzędowe obwieszczenia i informacje, m.in. o numerach i granicach obwodów głosowania oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych, o zarejestrowanych listach kandydatów na radnych, numerach tych list i skrótach nazw komitetów wraz z danymi o kandydatach do poszczególnych rad. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w tym zakresie komisja podejmuje działania niezbędne dla ich usunięcia. Do zadań komisji bezpośrednio przed samym głosowaniem należy również sprawdzenie, czy w lokalu wyborczym oraz wewnątrz i na zewnątrz budynku, w którym mieści się lokal, nie znajdują się elementy służące prowadzeniu kampanii wyborczej (plakaty, ulotki, napisy). W przypadku umieszczenia takich materiałów obowiązkiem komisji jest ich usunięcie. Jeżeli właściwa komisja nie może uczynić tego sama, zwraca się o pomoc do wójta. Kontrolę w tym zakresie należy przeprowadzać również w toku głosowania. Kolejnym ważnym zadaniem komisji jest sprawdzenie, czy urna jest pusta. Następnie należy ją zamknąć oraz opieczętować. Jednocześnie urna powinna być ustawiona w takim miejscu, by była przez cały czas głosowania widoczna dla członków komisji i mężów zaufania. Ponadto możliwe jest wyznaczenie jednego członka komisji (rotacyjnie), którego zadaniem będzie czuwanie nad urną. Należy pamiętać, że urny nie wolno wynosić z lokalu wyborczego, dotyczy to również urny zasadniczej w obwodach głosowania utworzonych w szpitalach i zakładach pomocy społecznej. Po wykonaniu wskazanych czynności o godzinie 8 komisja otwiera lokal. Od chwili rozpoczęcia głosowania do czasu jego zakończenia komisja wykonuje swoje zadania w składzie zapewniającym wyborcom udział w głosowaniu bez zakłóceń przy wydawaniu kart do głosowania, ale co najmniej 3-osobowym, w tym zawsze z udziałem przewodniczącego komisji bądź jego zastępcy. Wymóg obecności co najmniej trzech osób z komisji oznacza stałe przebywanie takiej liczby członków w pomieszczeniu, w którym znajduje się urna.