Henryk W. został wybrany na radnego gminy. Do tego czasu prowadził działalność gospodarczą. Nie może jej już jednak kontynuować po wyborze do rady.
Radny nie może prowadzić działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat. Jeżeli był to jego sposób zarobkowania przed rozpoczęciem wykonywania mandatu, zobowiązany jest do jego zaprzestania w ciągu trzech miesięcy od dnia złożenia ślubowania. W przeciwnym razie prowadzenie takiej działalności będzie stanowić podstawę do usunięcia go z rady.

Bezpłatny urlop

Osoba wybrana na radnego nie może być zatrudniona w ramach stosunku pracy w urzędzie gminy, w której uzyskała mandat. Nie może również pełnić funkcji kierownika gminnej jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcy. W takich sytuacjach osoba ta powinna złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie 7 dni od ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy, ale jeszcze przed przystąpieniem do wykonywania mandatu.
W przypadku radnego wykonującego funkcję kierownika lub jego zastępcy w jednostce organizacyjnej, przejętej lub utworzonej przez gminę w czasie kadencji, termin powyższy wynosi 6 miesięcy od dnia przejęcia lub utworzenia tej jednostki. Radny otrzyma urlop na czas sprawowania mandatu oraz następne trzy miesiące po jego wygaśnięciu. W takim przypadku nie ma znaczenia ani rodzaj, ani okres trwania stosunku pracy. Jeżeli jednak został on zawarty na czas określony, który ustałby przed terminem zakończenia urlopu bezpłatnego, przedłuża się go do 3 miesięcy po jego zakończeniu. Jego niezłożenie jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu. Wójt nie może ponadto zatrudnić radnego gminy na podstawie umowy cywilnoprawnej. Co więcej osoby zasiadające w radzie gminy nie mogą podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców. Radni nie mogą także powoływać się na swój mandat w związku z podjętymi dodatkowymi zajęciami.

Radny, a nie przedsiębiorca

Radny nie może ponadto prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat. Zabronione jest także zarządzanie taką działalnością lub sprawowanie funkcji przedstawiciela czy pełnomocnika przy jej prowadzeniu. Radny, który przed rozpoczęciem wykonywania mandatu prowadził działalność gospodarczą, zobowiązany jest do jej zaprzestania w ciągu trzech miesięcy od dnia złożenia ślubowania. Zachowanie przeciwne będzie stanowić podstawę do stwierdzenia wygaśnięcia mandatu.
Radni i ich małżonkowie nie mogą być także członkami władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych. Dotyczy to także pełnienia funkcji pełnomocnika spółki handlowej lub innych przedsiębiorców z udziałem gminnych osób prawnych. Wybór lub powołanie na jedno z tych stanowisk są z mocy prawa nieważne. Jeżeli jednak decyzja taka nastąpiła jeszcze przed rozpoczęciem wykonywania mandatu, radny oraz jego małżonek, muszą zrzec się tych funkcji w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania przez radnego. Jeżeli tego nie dokona, wówczas utraci je z mocy prawa po upływie terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym.
PRZYKŁAD
Udziały radnego nie mogą przekroczyć 10 proc.
Radni nie mogą posiadać więcej niż 10 proc. udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego lub innych przedsiębiorców z udziałem gminnych osób prawnych. Jeżeli radny posiada większą ich część, nadwyżka powinna być przez niego zbyta jeszcze przed pierwszą sesją rady gminy. Jeżeli tego nie dokona, udziały lub akcje nie uczestniczą w wykonywaniu płynących z nich uprawnień tj. prawo głosu, dywidendy, podziału majątku czy poboru, przez okres sprawowania mandatu i dwóch lat po jego wygaśnięciu.
Podstawa prawna
Art. 24a – 24f ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591).