Zmniejszenie liczby posłów do 300 oraz obniżenie liczby głosów niezbędnych do odrzucenia prezydenckiego weta proponują posłowie Platformy Obywatelskiej w przygotowanym przez nich projekcie zmiany konstytucji.
Dziś w Sejmie odbędzie się pierwsze czytanie poselskiego projektu nowelizacji konstytucji, który m.in. przewiduje zmniejszenie liczby posłów z obecnych 460 do 300. Ponadto liczba mandatów w Senacie przypadających do obsadzenia w danym województwie ma być związana z liczbą jego mieszkańców. Na każdy rozpoczęty milion osób przypadać ma jeden senatorski mandat. Umożliwi to zmianę wielkości Senatu wraz z zachodzącymi w województwach zmianami populacyjnymi. I tak, gdyby zmiana zaczęła obowiązywać dziś, liczba mandatów przypadających poszczególnym województwom wahałaby się od 2 do 6 senatorów, a Senat liczyłby łącznie 49 senatorów. Poselska propozycja przewiduje ponadto, że w skład Senatu dożywotnio mogliby wchodzić wszyscy byli prezydenci Polski wybrani w wyborach powszechnych. Po zmianach w ustawie zasadniczej, aby zgłosić kandydaturę w wyborach prezydenckich, będzie trzeba zebrać nie 100 tys., a 300 tys. podpisów obywateli.
Poselski immunitet
Jeśli zmiana zacznie obowiązywać, możliwe będzie również prowadzenie postępowania karnego przeciwko parlamentarzyście (dziś jest to możliwe, tylko jeśli jego immunitet został uchylony lub parlamentarzysta się go zrzekł). Parlamentarzysta, przeciwko któremu toczy się postępowanie, będzie miał możliwość wystąpienia do izby, której jest członkiem, z wnioskiem o żądanie zawieszenia postępowania do czasu wygaśnięcia mandatu.
Izba będzie mogła stwierdzić, że zachodzi niebezpieczeństwo nadużycia toczącego się postępowania do celów politycznych. W takim przypadku do czasu wygaśnięcia mandatu toczące się postępowanie ulegnie zawieszeniu, a wraz z nim bieg przedawnienia w postępowaniu karnym. Projekt przewiduje, że sam parlamentarzysta nie będzie miał możliwości samodzielnego zrzeczenia się immunitetu.
Posłowie proponują także obniżenie wielkości głosów niezbędnych do odrzucenia prezydenckiego weta z obecnych 3/5 głosów posłów do większości bezwzględnej (czyli 50 proc. plus 1) w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Wdrażanie ustaw
Zmiana ma zmniejszyć niebezpieczeństwo paraliżu ustawodawczego i zapewnić większości parlamentarnej możliwość wdrożenia ustaw objętych wetem. Aby uniknąć przedłużania stanu niepewności co do konstytucyjności zaskarżonej ustawy, wnioskodawcy proponują też określenie czasu przeznaczonego na rozpatrzenie wniosku prezydenta przez Trybunał Konstytucyjny. Ma on wynosić maksymalnie 3 miesiące.
Sejm rozpozna dziś także propozycję zmiany, która ma doprecyzować wymóg współdziałania prezydenta i rządu w polityce zagranicznej. Zgodnie z nią prezydent pełni funkcję reprezentanta państwa, w którym Rada Ministrów prowadzi politykę zagraniczną oraz sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami.
Procedura zmiany konstytucji
● Kto może złożyć projekt:
– 1/5 ustawowej liczby posłów,
– Senat
– Prezydent RP
● Pierwsze czytanie projektu ustawy – nie wcześniej niż trzydziestego dnia od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy
● Uchwalenie ustawy przez Sejm – większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów
● Uchwalenie ustawy w jednakowym brzmieniu przez Senat – bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów, w terminie nie dłuższym niż 60 dni
● Podpisanie ustawy przez prezydenta w ciągu 21 dni
● Ogłoszenie ustawy w Dzienniku Ustaw