W zeszłym roku unijne służby celne interweniowały na zewnętrznych granicach Unii Europejskiej w 43,5 tys. spraw. Komisja Europejska pracuje nad wnioskiem mającym udoskonalić obowiązujące przepisy celne oraz uprościć procedury. Wzrasta liczba towarów, co do których istnieje podejrzenie naruszenia praw własności intelektualnej.
Komisja Europejska opublikowała kolejne roczne sprawozdanie z działalności unijnych służb celnych w zakresie egzekwowania praw własności intelektualnej, które opublikowała Komisja Europejska. Wynika z niego, że w 2009 roku interwencje celników dotyczyły kilku milionów produktów, co do których istniało podejrzenie fałszerstwa lub piractwa.

Działanie organów celnych

W przypadku ponad 77 proc. wszystkich zatrzymanych produktów dokonano ich zniszczenia lub skierowano sprawę do sądu w celu orzeczenia naruszenia prawa. Najczęściej konfiskowanymi przez celników artykułami były papierosy i odzież. Nie zabrakło też szamponów, past do zębów, zabawek, sprzętu AGD czy lekarstw.
Organy celne mogą działać na wniosek (krajowy lub wspólnotowy) albo z urzędu. Wniosek o podjęcie działania sporządza się na odpowiednim formularzu.
Składając wniosek, którym najczęściej jest posiadacz prawa lub osoba uprawniona do korzystania z któregokolwiek z praw własności intelektualnej, powinien dostarczyć wszelkie informacje niezbędne do natychmiastowego rozpoznania określonych towarów przez organy celne.
W szczególności powinno się dostarczyć dokładny i szczegółowy opis techniczny towarów oraz udokumentować, że jest się posiadaczem odpowiednich praw własności intelektualnej, a także wskazać nazwisko i adres wyznaczonej osoby kontaktowej.

Co zawrzeć we wniosku

Wniosek powinien także zawierać oświadczenie, w którym posiadacz prawa przyjmuje na siebie ewentualną odpowiedzialność, w przypadku gdyby wszczęte postępowanie nie było kontynuowane ze względu na czyn albo zaniechanie z jego strony lub gdyby zostało wykazane w trakcie przebiegu postępowania, że towary będące przedmiotem wniosku nie naruszają prawa własności intelektualnej.
Oświadczenie powinno również zawierać zobowiązanie do pokrycia wszelkich kosztów związanych z utrzymywaniem towarów pod kontrolą celną. Dotyczy to także kosztów powstałych na skutek zniszczenia towarów naruszających prawo własności intelektualnej.
Posiadacz prawa zobowiązuje się także do informowania odpowiednich służb o wszystkich modyfikacjach lub utracie jego praw własności intelektualnej. Wniosek krajowy można złożyć także m.in., gdy wnioskodawca jest posiadaczem prawa do wspólnotowego znaku towarowego czy wspólnotowego prawa do wzoru, a działania organów celnych mają dotyczyć wyłącznie jednego państwa członkowskiego. Posiadacze wyżej wymienionych praw mogą ubiegać się o podjęcie działań przez organy celne, składając wniosek wspólnotowy.
Prośba o podjęcie działań przez organy celne może dotyczyć nie tylko kraju członkowskiego, w którym wniosek został złożony, ale również innych państw członkowskich. W przypadku wniosku wspólnotowego oświadczenie zawiera również zobowiązanie do pokrycia kosztów ewentualnych tłumaczeń.

Ochrona na rok

Jeżeli wniosek spełni wymogi formalne, dyrektor Izby Celnej w Warszawie wyda decyzję uwzględniającą wniosek w ciągu 30 dni roboczych od chwili złożenia wniosku. Ochrona przyznawana jest maksymalnie na okres jeden rok, z możliwością przedłużenia o kolejny. Posiadacz prawa nie ponosi opłaty na pokrycie kosztów administracyjnych powstałych w związku z rozpatrywaniem wniosku. Jeżeli w okresie obowiązywania ochrony przyznanej przez dyrektora izby w Warszawie w wyniku kontroli celnej organ celny będzie miał uzasadnione podejrzenie, że towary naruszają prawa własności intelektualnej, zatrzymuje te towary i zawiadamia o tym wnioskodawcę.

Złożenie wniosku

Od dnia otrzymania zawiadomienia wnioskodawca ma 10 dni roboczych (termin ten można w uzasadnionych przypadkach przedłużyć o kolejne 10 dni) na doręczenie organowi celnemu postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia w postępowaniu karnym lub wydanego przez sąd zarządzenia tymczasowego, zabezpieczającego roszczenia wnioskodawcy lub postanowienia w przedmiocie dowodów rzeczowych, wydanego w postępowaniu karnym.
Organy celne, które przed złożeniem wniosku przez posiadacza prawa lub przed jego uwzględnieniem mają powody, by podejrzewać, iż towary naruszają prawo własności intelektualnej, mają dwa wyjścia. Po pierwsze mogą zawiesić dopuszczenie towarów. Po drugie, mogą je zatrzymać przez okres 3 dni robocze od chwili otrzymania zawiadomienia przez posiadacza prawa i przez zgłaszającego lub posiadacza towaru, jeżeli są oni znani.
W ten sposób umożliwiają posiadaczowi prawa złożenie wniosku o podjęcie działań do dyrektora Izby Celnej w Warszawie. Jeśli wniosek nie zostanie złożony, organ celny zwalnia zatrzymane towary.
Więcej informacji, a także szczegółowe instrukcje i odpowiednie formularze można znaleźć na stronie internetowej Izby Celnej w Warszawie.