Sąd może orzekać o przepadku pojazdu usuniętego z drogi jedynie na żądanie starosty. Szef powiatu może złożyć taki wniosek, jeżeli prawidłowo powiadomiony właściciel – lub osoba uprawniona – nie odebrał samochodu w terminie trzech miesięcy od dnia jego odholowania.
Odholowywanie aut oraz prowadzenie parkingu strzeżonego dla pojazdów usuniętych będzie ustawowym zadaniem powiatów. Starosta będzie realizował te obowiązki przy pomocy powiatowych jednostek organizacyjnych lub powierzał ich wykonywanie zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych. Z kolei rada powiatu będzie zobowiązana ustalić opłaty za usuwanie i przechowywanie pojazdów na swoim obszarze przy uwzględnieniu maksymalnych ustawowych stawek opłat za poszczególne czynności. Chociaż przepisy wprowadzające te rozwiązania wejdą w życie dopiero 21 sierpnia 2011 r. i samorządy mają jeszcze czas, by się odpowiednio do nich przygotować, to już od 4 września br. powiaty muszą uwzględniać nowe procedury usuwania pojazdów.

Wniosek starosty

Nowe zasady postępowania z autami odholowanymi na miejskie parkingi wprowadziła uchwalona 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Zgodnie z nimi pojazd usunięty z drogi jest zawsze umieszczany na parkingu strzeżonym do czasu uiszczenia opłat za jego usunięcie i przechowywanie. O przepadku pojazdu może orzekać obecnie jedynie niezawisły sąd, a wniosek w tym przedmiocie musi złożyć starosta. Szef powiatu musi to zrobić, jeżeli pojazd nie został odebrany przez osobę uprawnioną w terminie trzech miesięcy od dnia usunięcia. Wcześniej jednak właściciel pojazdu lub osoba uprawniona do jego posiadania powinien otrzymać powiadomienie zawierające pouczenie o skutkach nieodebrania pojazdu. Starosta może wystąpić z wnioskiem do sądu nie wcześniej niż przed upływem 30 dni od dnia powiadomienia.

Koszty pokryje właściciel

W sprawach o przepadek pojazdu sąd musi stwierdzić, czy zostały spełnione wszystkie przesłanki niezbędne do orzeczenia przepadku. W szczególności bada, czy usunięcie pojazdu było zasadne i czy w poszukiwaniu osoby uprawnionej do jego odbioru dołożono należytej staranności oraz czy orzeczenie przepadku nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Do wykonania orzeczenia sądu w przedmiocie przepadku pojazdu jest zobowiązany starosta. Zgodnie z nowymi zapisami ustawy – Prawo o ruchu drogowym koszty związane z usuwaniem, przechowywaniem, oszacowaniem, sprzedażą lub zniszczeniem pojazdu powstałe od momentu wydania dyspozycji jego usunięcia do zakończenia postępowania ponosi osoba będąca właścicielem tego pojazdu w dniu wydania dyspozycji usunięcia pojazdu. Starosta wydaje decyzję o zapłacie tych kosztów. Jeżeli w chwili usunięcia pojazd znajdował się we władaniu osoby dysponującej nim na podstawie innego niż własność tytułu prawnego, osoba ta jest zobowiązana solidarnie do pokrycia kosztów. Termin płatności należności ustalonych decyzją starosty wynosi 30 dni od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna. Odsetki ustawowe nalicza się od dnia następującego po upływie terminu płatności.

Nowe stawki opłat

Wskutek lipcowej nowelizacji przepisów ruchu drogowego od 21 sierpnia 2011 r. do nowych zadań własnych powiatów będzie należało usuwanie pojazdów oraz prowadzenie parkingu strzeżonego dla pojazdów usuniętych w wymienionych w ustawie przypadkach.
W przepisach przejściowych określono, że w terminie do 12 miesięcy od dnia wejścia w życia ustawy realizacja zadania związanego z usuwaniem i parkowaniem pojazdów będzie mogła odbywać się na dotychczasowych zasadach – tj. zachowując w mocy dotychczasowe wyznaczenia przez starostę jednostek dokonane na zasadach określonych w art. 130a ust. 5e ustawy – Prawo o ruchu drogowym.
W przyszłym roku rada powiatu będzie zobowiązana do ustalania stawek opłat za usunięcie i przechowywanie pojazdu na jej terenie przy uwzględnieniu dodatkowych reguł. Kwoty te nie będą mogły być zbyt wygórowane, gdyż ustawa przewiduje maksymalne limity (np. dla samochodu osobowego nie może to być więcej niż 440 zł za usunięcie i 33 zł za każdą dobę przechowywania). Maksymalne stawki opłat będą obowiązywały w danym roku kalendarzowym i będą ulegały corocznym zmianom w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi cen towarów i usług.

Częściej na holownik

Oprócz nowej procedury usuwania pojazdów nowelizacja przepisów ruchu drogowego wprowadziła nowe sytuacje, w których musi obowiązkowo nastąpić usunięcie pojazdu z drogi publicznej, strefy zamieszkania czy strefy ruchu. Zaparkowane na nich pojazdy mogą być odholowywane z drogi nie tylko w sytuacjach, gdy utrudniają ruch lub zagrażają bezpieczeństwu użytkowników dróg.
Dotychczas pojazd musiał być usunięty na koszt właściciela w przypadku pozostawienia go w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub w inny sposób zagraża bezpieczeństwu, oraz przekroczenia wymiarów, dopuszczalnej masy całkowitej lub nacisku osi określonych w przepisach ruchu drogowego. Kolejną sytuacją było nieokazanie przez kierującego dokumentu stwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzającego opłacenie składki tego ubezpieczenia, jeżeli pojazd ten jest zarejestrowany poza krajem Unii Europejskiej, Szwajcarią lub państwem należącym do Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu.
Nowelizacja przewiduje dodatkowe dwa przypadki obowiązkowego odholowania pojazdu. Następuje to w sytuacji pozostawienia pojazdu nieoznakowanego kartą parkingową, w miejscu przeznaczonym dla pojazdu osoby niepełnosprawnej o obniżonej sprawności ruchowej oraz osób wymienionych w art. 8 ust. 2 ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Należą do nich kierujący pojazdem przewożącym osobę o obniżonej sprawności ruchowej i pracowników placówek zajmujących się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych pozostających pod opieką tych placówek. Auto trafi na hol także w sytuacji pozostawienia go w miejscu obowiązywania znaku wskazującego, że zaparkowany pojazd zostanie usunięty na koszt właściciela.
Koszty usunięcia pojazdu
Maksymalna wysokość stawek kwotowych opłat za holowanie i przechowywanie pojazdu od 21 sierpnia 2011 r.:
● rower lub motorower – za usunięcie 100 zł; za każdą dobę przechowywania 15 zł
● motocykl – za usunięcie 200 zł; za każdą dobę przechowywania 22 zł
● pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t – za usunięcie 440 zł; za każdą dobę przechowywania 33 zł
● pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t do 7,5 t – za usunięcie 550 zł; za każdą dobę przechowywania 45 zł
● pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 7,5 t do 16 t – za usunięcie 780 zł; za każdą dobę przechowywania 65 zł
● pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 16 t – za usunięcie 1150 zł; za każdą dobę przechowywania 120 zł
● pojazd przewożący materiały niebezpieczne – za usunięcie 1400 zł; za każdą dobę przechowywania 180 zł
Podstawa prawna
Ustawa z 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 152, poz. 1018).