Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił szefa MON Bogdana Klicha o informację, czy prowadzone są prace legislacyjne, które umożliwią uzupełnienie raportu o żołnierzach byłych WSI; chce także wiedzieć, jaka jest obecnie prawna i zawodowa sytuacja tych żołnierzy.

Pismo w tej sprawie wystosował zastępca RPO Stanisław Trociuk.

W 2006 roku weszły w życie dwie ustawy, które w miejsce dotychczasowych Wojskowych Służb Informacyjnych wprowadziły Służbę Wywiadu Wojskowego i Służbę Kontrwywiadu Wojskowego. Powołano też komisję weryfikacyjną, która wydawała opinię o kandydatach do pracy w nowych służbach, która pracowała do czerwca 2008 roku.

Prezydent ujawnił w lutym 2007 r. raport, przygotowany przez komisję weryfikacyjną WSI, dotyczący działań żołnierzy i pracowników WSI.

Zgodnie z ustawami: przepisy wprowadzające ustawę o służbie kontrwywiadu wojskowego oraz służbie wywiadu wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy służby kontrwywiadu wojskowego oraz służby wywiadu wojskowego z czerwca 2006 roku osoby, które uważają, że raport o WSI zawierał nieprawdziwe dane lub czują się poszkodowane jego publikacją mogą domagać się uzupełnienia raportu.

Zastępca RPO pyta, jak aktualnie wygląda sytuacja prawna i zawodowa żołnierzy byłych WSI

Jednak uzupełnienia do raportu mogą być podawane dopiero po zapewnieniu weryfikowanym odpowiednich gwarancji proceduralnych. Trybunał Konstytucyjny w 2008 roku uznał - jak przypomina RPO - że do czasu uzupełnienia ustaw powołujących SWW i SKW o przepisy, dotyczące gwarancji dla osób żołnierzy byłych WSI, sprawdzanych przed komisją weryfikacyjną, należy się powstrzymać od podawania do wiadomości uzupełnień raportu bez anonimizacji tych osób. Stąd RPO pyta, czy podejmowane są prace legislacyjne, których celem ma być wprowadzenie zmian do ustaw.

Zastępca RPO pyta, jak aktualnie wygląda sytuacja prawna i zawodowa żołnierzy byłych WSI; ilu żołnierzy przeszło na emeryturę, ilu jest w rezerwie kadrowej, a ilu zostało wyznaczonych na stanowiska w jednostkach organizacyjnych sił zbrojnych, służbie wywiadu wojskowego, służbie kontrwywiadu wojskowego oraz w ministerstwie obrony narodowej.

Zastępca RPO przypomniał, że do biura Rzecznika wpływały skargi żołnierzy rozwiązanych WSI, którzy pisali, iż z powodu braku weryfikacji złożonych przez nich oświadczeń zostali zwolnieni z zawodowej służby wojskowej albo też nie zostali wyznaczeni na stanowiska, mimo iż deklarowali chęć zatrudnienia w nowo powstałych służbach.

Żołnierze byłych WSI kwestionowali to rozwiązanie jako dyskryminujące ich w stosunku do żołnierzy innych rodzajów sił zbrojnych

Natomiast grupa żołnierzy byłych WSI, która pozostała w rezerwie kadrowej - zgodnie z ustawami, powołującymi SWW i SKW - nie może być wyznaczana na stanowiska służbowe w sądach i w prokuraturach wojskowych, w jednostkach żandarmerii wojskowej, a także na stanowiska w wojskowych jednostkach rozpoznania oraz jednostkach zwiadowczych.

Żołnierze byłych WSI kwestionowali to rozwiązanie jako dyskryminujące ich w stosunku do żołnierzy innych rodzajów sił zbrojnych.

Zastępca RPO zwraca też uwagę, że nie został podany do publicznej wiadomości komunikat, dotyczący zakończenia prac Komisji Weryfikacyjnej. Komisja ta zakończyła pracę 30 czerwca 2008 roku. Ustawy, powołujące SKW i SWW przewidywały - jak przypomina zastępca RPO wydanie takiego komunikatu.

Resort obrony narodowej do sprawy odniesie się w najbliższych dniach - powiedział PAP rzecznik resortu Janusz Sejmej.