Określając generalny zakaz sprzedaży napojów alkoholowych rada gminy wykracza poza upoważnienie ustawowe wskazane w art. 14 ust. 6 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
STAN FAKTYCZNY: Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie ustalenia liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu, jak i poza miejscem sprzedaży zawierających powyżej 4,5 proc. alkoholu (z wyjątkiem piwa) oraz określenia zasad usytuowania punktów sprzedaży tych napojów na terenie gminy. W par. 3 uchwały postanowiono, że sprzedaż napojów alkoholowych nie może odbywać się: z przyczep campingowych, w kioskach i punktach handlowych, w których sprzedaż odbywa się przez okienko oraz w sprzedaży obwoźnej.
Z UZASADNIENIA: Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi rada gminy ma prawo i obowiązek ustalić, w drodze uchwały, dla terenu gminy liczbę punktów sprzedaży napojów zawierających powyżej 4,5 proc. alkoholu (z wyjątkiem piwa), przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, jak również w miejscu sprzedaży, zaś na podstawie ust. 2 tego przepisu – zasady usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. Z kolei na podstawie art. 14 ust. 6 ustawy o wychowaniu w trzeźwości..., rada gminy może wprowadzić czasowy lub stały zakaz sprzedaży, podawania, spożywania oraz wnoszenia napojów alkoholowych w innych niewymienionych w ustawie miejscach, obiektach lub na określonych obszarach gminy, ze względu na ich charakter. Przesłanka szczególnego charakteru obiektu bądź miejsca oznacza, iż rada gminy, do której niewątpliwie należy ocena, gdzie i na jaki okres wprowadzić zakaz spożywania napojów alkoholowych, nie ma pełnej dowolności w wyborze tych miejsc.
W ocenie wojewody przepis art. 14 ust. 6 ustawy nie upoważnia rady gminy do wprowadzenia stałych i generalnych zakazów, o których mowa w par. 3 powołanej uchwały rady gminy.
Z brzmienia ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, a szczególnie z jej art. 14, wynika, iż w polskim systemie prawnym nie istnieje całkowity zakaz spożywania alkoholu. Zakaz ten wprowadzają przepisy ustawy i dotyczy on ściśle oznaczonych miejsc. Taki charakter regulacji jednoznacznie świadczy o tym, iż zakaz spożywania napojów alkoholowych ma charakter wyjątku od zasady dopuszczalności ich spożywania.
Należy więc przyjąć, że przepisy prawa miejscowego wydane na podstawie art. 14 ust. 6 powołanej ustawy nie mogą być formułowane jako normy ogólne w stosunku do norm samej ustawy. Oznacza to, że rada może poszerzyć wymieniony w ustawie katalog miejsc publicznych, w których obowiązywać będzie zakaz, ale nie może tego uczynić w sposób generalny. Musi zindywidualizować miejsce ze względu na jego charakter. Chęć przeciwdziałania alkoholizmowi czy też zapewnienia ładu i bezpieczeństwa publicznego nie może przeważać nad konstytucyjną zasadą wolności działalności gospodarczej.
Kreując generalny zakaz sprzedaży napojów alkoholowych rada gminy wykracza poza upoważnienie ustawowe wskazane w art. 14 ust. 6 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Wobec powyższego należy uznać, że rada gminy, określając zakazy w sposób istotny, naruszyła prawo. Wojewoda uznał, że stosownie do art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, uchwała organu gminy sprzeczna z prawem w stopniu istotnym jest nieważna.
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody łódzkiego z 3 czerwca 2009 r., PrO. I-0911/214/2009