Zamawiający mają prawo do udzielenia zaliczki na realizację inwestycji. Jej wysokość w ramach projektu współfinansowanego ze środków unijnych określa umowa o udzieleniu zamówienia.
W postępowaniach przetargowych, których przedmiot jest współfinansowany ze środków UE, wartość zamówień, np. na roboty budowlane, dochodzi niejednokrotnie do kilkunastu milionów. W praktyce sytuacja tak powodowała zamknięcie drogi do udziału w postępowaniu mniejszym wykonawcom, którzy nie mogli liczyć na zaciągnięcie w szybkim terminie milionowego kredytu. Znowelizowane przepisy ustawy – Prawo zamówień publicznych wprowadzają w art. 151a nowatorski zapis dotyczący możliwości zaliczkowania wykonawców przez zamawiającego na poczet należnego (ofertowego) wynagrodzenia. Zamawiający mogą udzielać zaliczek na poczet wykonywania zmówienia, jeżeli możliwość taka została przewidziana w ogłoszeniu o zamówieniu lub w specyfikacji istotnych warunków zamówienia pod warunkiem, że zamówienie jest finansowane z udziałem:
a) środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej,
b) niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA),
c) niepodlegających zwrotowi środków innych niż wymienione w pkt. a) i b), pochodzących ze źródeł zagranicznych, lub przedmiotem zamówienia są roboty budowlane.
Jednocześnie zamawiający mogą udzielać wielokrotnie zaliczek temu samemu wykonawcy pod warunkiem wykazania, że zamówienie zostało wykonane już w zakresie poprzednio udzielonej zaliczki.
Na podstawie rozporządzenia ministra rozwoju regionalnego z 7 września 2007 r. (Dz.U. nr 175, poz. 1232 ze zm.) w sprawie wydatków związanych z realizacją programów operacyjnych ustawodawca dopuścił możliwość udzielenia wykonawcy części zapłaty w formie zaliczek. Jest to możliwe, jeżeli beneficjent należy do podsektora rządowego lub jest państwową jednostką budżetową, która zawarła pre-umowę na realizację projektu. Wysokość zaliczki udzielanej wykonawcy w ramach projektu określa się w umowach o udzieleniu zamówienia. Łączna wartość zaliczek udzielonych w ramach projektu nie może jednak przekroczyć 20 proc. kwoty wydatków kwalifikowalnych projektu określonej w umowie o dofinansowanie. Beneficjent ma możliwość przekazywania zaliczki w transzach, a przekazane mogą one zostać zgodnie z harmonogramem rzeczowo-finansowym określonym w umowie o udzielenie zamówienia. Rozporządzenie to nakłada jednak na wykonawcę obowiązek wystąpienia z wnioskiem o udzielenie zaliczki, ale po ustanowieniu i wniesieniu zabezpieczenia, jeżeli jej wartość przekracza równowartość 5 tys. zł.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2007 r. nr 223, poz. 1655).