Każdy podmiot, który wykonuje urządzenia wodne oraz buduje elektrownię wodną, musi mieć pozwolenie wodnoprawne, które wydaje starosta lub marszałek województwa. Pozwolenie takie musi posiadać również podmiot reprezentujący Skarb Państwa oraz zarządzający majątkiem samorządów.
W ramach statutowych działań dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej realizowane są inwestycje, których głównym zadaniem jest ochrona przeciwpowodziowa oraz zapewnienie warunków do żeglugi śródlądowej. Aby racjonalnie wykorzystać powstały w wyniku realizacji tych inwestycji potencjał hydroenergetyczny tam, gdzie jest to ekonomicznie uzasadnione, budowane są przy obiektach hydrotechnicznych również elektrownie wodne.

Koszty inwestycji

Budowa samej elektrowni wodnej nie jest tak kosztowna jak budowa obiektu, który stwarza odpowiednie możliwości wykorzystania potencjału hydroenergetycznego (obiekty piętrzące w postaci stopni wodnych, zapór zbiorników wodnych itp.) - uważa Ministerstwo Środowiska. Koszty te oszacować można na ok. 7-15 proc. wartości całej inwestycji (w zależności od zainstalowanej mocy). Przy takiej dysproporcji kosztów, zważywszy na duże możliwości generowania przychodów ze sprzedaży wytworzonej energii (w tym szybki zwrot nakładów), obiekty elektrowni wodnych pozostawały w administracji zarządcy wód. Dodatkowo, wygenerowany ze sprzedaży energii elektrycznej zysk może być w części przeznaczany na utrzymanie wód i urządzeń wodnych pozostających w zarządzie administratora. Przekazanie istniejącego obiektu piętrzącego pod budowę elektrowni wodnej innemu inwestorowi, który nie realizuje obowiązków utrzymania wód, jest mniej korzystne, w szczególności w odniesieniu do dużych inwestycji.

Przekazanie obiektu

W przypadku przekazania obiektu piętrzącego lub jego części w użytkowanie podmiotom zainteresowanym budową elektrowni wodnej Skarb Państwa może uzyskać od inwestora partycypację w kosztach utrzymania wód i urządzeń wodnych. Środki te administrator obiektu może przeznaczyć wyłącznie na utrzymanie samego obiektu oraz odcinka cieku, na który oddziałuje elektrownia wodna. W przypadku gdy zarządzającym elektrownią wodną jest administrator obiektu piętrzącego, uzyskane ze sprzedaży energii środki mogą być przeznaczane na utrzymanie innych administrowanych obiektów i wód.
Według Ministerstwa Środowiska najkorzystniejszym rozwiązaniem dla gospodarki wodnej, a tym samym Skarbu Państwa, jest bezsprzecznie kompleksowa realizacja inwestycji gospodarki wodnej (budowa nowych obiektów - zbiorniki wodne, stopnie wodne itp.), która uwzględnia budowę elektrowni wodnych.



Wygaśnięcie pozwolenia

Zgodnie z art. 135 pkt 3 ustawy - Prawo wodne, jeżeli podmiot nie rozpoczął wykonywania urządzenia wodnego w terminie dwóch lat od daty, kiedy pozwolenie wodnoprawne na jego wykonanie stało się ostateczne, pozwolenie wodnoprawne wygasa. Ten instrument został wprowadzony m.in. w celu uniknięcia sytuacji blokowania miejsc atrakcyjnych z punktu widzenia różnych aspektów korzystania z wód.
Budowie elektrowni wodnych (choć stanowią one alternatywę dla energetyki opartej na wykorzystaniu surowców kopalnych, zanieczyszczającej środowisko), z uwagi na oddziaływanie na środowisko wodne, towarzyszą pewne utrudnienia wynikające z obowiązujących przepisów prawa, a także z częstych sprzeciwów środowisk ekologicznych. Dlatego też planowanie takich inwestycji powinno być poprzedzone, w każdym przypadku, oceną możliwości jej realizacji w kontekście obowiązujących przepisów środowiskowych oraz możliwego do wykorzystania, w danej lokalizacji i przy zastosowaniu konkretnych rozwiązań technicznych, potencjału hydroenergetycznego (na podstawie odpowiedzi Ministerstwa Środowiska na interpelację nr 5912).
ZASADY KORZYSTANIA Z WÓD
Pozwolenie wodnoprawne jest wymagane m.in. na:
● szczególne korzystanie z wód;
● regulację wód oraz zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającą wpływ na warunki przepływu wody;
● wykonanie urządzeń wodnych;
● długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej;
● piętrzenie wody podziemnej;
● gromadzenie ścieków oraz odpadów w obrębie obszarów górniczych utworzonych dla wód leczniczych;
● wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością innych podmiotów, ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego.
Podstawa Prawa
● Ustawa z 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz.U. z 2005 r. nr 239, poz. 2019 ze zm.).