Nowelizacja ustawy Prawo zamówień publicznych, która weszła w życie 29 stycznia 2010 r. (tzw. duża nowelizacja), w istotny sposób zmieniła wszystkie procedury odwoławcze w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych. Jednym z najbardziej widocznych efektów zmiany jest całkowite zniesienie protestów – czyli środków odwoławczych kierowanych bezpośrednio do zamawiającego.

Od czego przysługuje odwołanie

Zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych (dalej u.p.z.p.) przesłanki do wniesienia odwołania zależą od tego, czy w danym przypadku mamy do czynienia z zamówieniem ponadprogowym (o wartości większej lub równej kwocie określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 u.p.z.p.), czy podprogowym (o wartości mniejszej niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 u.p.z.p.). Obecnie wartości rozgraniczające oba powyższe rodzaje zamówień zostały określone w rozporządzeniu z 23 grudnia 2009 roku w sprawie kwot wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich (Dz.U. nr 224, poz. 1795) i w przypadku robót budowlanych wynoszą równowartość 4 845 000 euro.
W przypadku zamówień ponadprogowych wykonawca może zaskarżyć odwołaniem każdą niezgodną z przepisami u.p.z.p. czynność zamawiającego podjętą w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub zaniechanie czynności, do której zamawiający jest zobowiązany na podstawie Prawa zamówień publicznych (art. 180 ust. 1 u.p.z.p.). Istotne jest przy tym, że czynność lub zaniechanie muszą nastąpić w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, które, jak należy wywieść z nowej definicji zawartej w art. 2 pkt 7a u.p.z.p., kończy się z chwilą dokonania wyboru oferty. Oznacza to, że czynności lub zaniechania, które nastąpiły po wyborze oferty – na przykład zawarcie umowy, nie podlegają zaskarżeniu poprzez wniesienie odwołania.
W przypadku zamówień podprogowych możliwości wniesienia odwołania są dużo mniejsze. Można nawet powiedzieć, że w przypadku takich postępowań odwołania zasadniczo nie przysługują, poza wyjątkowymi sytuacjami. Odwołanie można wnieść wyłącznie wobec czynności:
● wyboru trybu negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki lub zapytania o cenę;
● opisu sposobu dokonywania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu;
● wykluczenia odwołującego z postępowania o udzielenie zamówienia;
● odrzucenia oferty odwołującego.
Odwołania dotyczące innych zagadnień podlegają odrzuceniu (art. 189 ust. 2 pkt 6 u.p.z.p.).
W zamówieniach podprogowych wykonawca ma możliwość wniesienia tzw. quasi protestu w trybie art. 181 ust. 1 u.p.z.p. Chodzi o informację skierowaną przez wykonawcę do zamawiającego w terminie przewidzianym do wniesienia odwołania o niezgodnej z przepisami ustawy czynności podjętej przez niego lub zaniechaniu czynności, do której jest on zobowiązany na podstawie ustawy, na które nie przysługuje odwołanie.
W przypadku skierowania przez wykonawcę takiej informacji zamawiający – jeżeli uzna ją za zasadną – może powtórzyć czynność albo dokonać czynności zaniechanej, informując o tym wykonawców (art. 181 ust. 2 u.p.z.p.). Powstaje jednak pytanie, czy zamawiający może powtórzyć czynność albo dokonać czynności zaniechanej, jeżeli wykonawca skieruje do niego quasi-protest po upływie terminu przewidzianego do wniesienia odwołania. W mojej ocenie na tak postawione pytanie należy udzielić odpowiedzi negatywnej. Gdyby przyjąć odmienny pogląd, to wskazany przez ustawodawcę termin do wniesienia quasi-protestu nie miałby żadnego znaczenia. Tymczasem termin ten pełni ważną funkcję gwarancyjną w tym sensie, że wykonawcom, którzy nie są zainteresowani kwestionowaniem czynności i zaniechań zamawiającego, daje pewność, że po jego upływie nieskuteczne będą próby podważenia wyników postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
To jest tylko część artykułu, zobacz pełną treść w e-wydaniu Dziennika Gazety Prawnej: Jak złożyć odwołanie w postępowa niu o zamówienie publiczne.
W pełnej wersji artykułu dowiesz się więcej na temat:

- Uprawnionego do wniesienia odwołania
- Terminu wniesienia odwołania
- Wymogów formalnych do treści odwołania
- Wpisu od odwołania
- Skutków rozwiązania umowy