Trwający od czwartku Kongres Praw Obywatelskich jest koordynowany przez Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych. Sobota jest ostatnim dniem obrad Kongresu. Jeden z zaplanowanych na ten dzień paneli dyskusyjnych dotyczył dostępu obywateli naszego kraju do pomocy prawnej.
W marcu resort sprawiedliwości opublikował na swej stronie internetowej kolejną z wersji założeń do projektu ustawy o nieodpłatnej pozasądowej pomocy prawnej i informacji prawnej dla osób fizycznych. Założeniami tymi w najbliższym czasie ma zająć się rząd.
Jak wskazał prezes Stowarzyszenia Interwencji Prawnej Witold Klaus ustawowe uregulowanie bezpłatnej pomocy prawnej dla osób najuboższych zapewni stabilność tego typu działalności, gdyż obecnie programy poświęcone temu zagadnieniu "pojawiają się i znikają".
"Organizacje pozarządowe muszą pełnić ważna rolę w systemie takiej pomocy, ponieważ mogą one pochwalić się sporym doświadczeniem"
"Organizacje pozarządowe muszą pełnić ważna rolę w systemie takiej pomocy, ponieważ mogą one pochwalić się sporym doświadczeniem i dorobkiem" - dodał. Zaznaczył, że realne udzielanie tego typu porad wymaga dużej specjalizacji, gdyż często dotyczy określonych kategorii osób, na przykład ofiar przemocy w rodzinie, niepełnosprawnych i imigrantów.
Grzegorz Wiaderek z Fundacji im. Stefana Batorego zaznaczył, iż głównym argumentem podnoszonym przeciw ustawie jest kwestia kosztów jakie ponieść będzie musiało państwo. "Jest to myślenie krótkowzroczne, bo dobra porada prawna może sprawić, że dana sprawa potrwa krócej, nie trzeba będzie angażować sądu oraz innych instytucji i w związku z tym będzie dużo tańsza" - mówił.
"Zadania przyznawania pomocy prawnej i udzielania informacji prawnej wykonywać będzie minister sprawiedliwości"
Projekt dotyczący nieodpłatnej pomocy prawnej dla najuboższych był już wcześniej przygotowywany i modyfikowany przez poprzednich ministrów sprawiedliwości: Andrzeja Kalwasa, Zbigniewa Ziobrę i Zbigniewa Ćwiąkalskiego.
Według założeń przedstawionych w marcu przez ministerstwo udzielanie informacji prawnej nie będzie limitowane za pomocą jakiegokolwiek kryterium, a zatem dostęp do takiej informacji przysługiwać będzie wszystkim osobom fizycznym. Jeżeli chodzi o kryteria udzielania podstawowej i rozszerzonej nieodpłatnej pomocy prawnej w założeniach przyjmuje się, że przyznawana ona będzie osobom, które mają prawo do zasiłku stałego lub okresowego.
"Zadania przyznawania pomocy prawnej i udzielania informacji prawnej wykonywać będzie minister sprawiedliwości poprzez Centrum Pomocy Prawnej oraz ośrodki pomocy prawnej działające jak ekspozytury Centrum" - głoszą założenia resortu. Ośrodki te będą prowadzić listy podmiotów świadczących pomoc prawną w ramach systemu. Ponadto mają rozpoznawać wnioski o udzielenie podstawowej oraz rozszerzonej pomocy prawnej.
Początkowo, od początku przyszłego roku, zgodnie z planami resortu, system ma funkcjonować na zasadach pilotażu
Postępowanie o przyznanie nieodpłatnej pomocy prawnej wszczynane będzie na wniosek osoby zainteresowanej, składany za pośrednictwem podmiotu udzielającego pomocy prawnej do ośrodka właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub stałego pobytu wnioskodawcy.
Według planów resortu ma zostać utworzona też Rada Pomocy Prawnej, która ustalać będzie standardy udzielania pomocy prawnej i badać ich przestrzeganie. Radę powoływać ma minister sprawiedliwości na okres 4-letniej kadencji, spośród osób wskazanych przez samorządy zawodów prawniczych oraz osób wskazanych przez organizacje pozarządowe, które zajmują się świadczeniem nieodpłatnej pomocy prawnej.
Początkowo, od początku przyszłego roku, zgodnie z planami resortu, system ma funkcjonować na zasadach pilotażu. Utworzone ma zostać Centrum Pomocy Prawnej i po jednym ośrodku w każdym mieście wojewódzkim. Pilotaż ma trwać nie krócej niż do końca 2011 r. i nie dłużej niż do końca 2013 r. Dopiero po zakończeniu okresu próbnego ma zostać określona ostateczna forma systemu i docelowa liczba wszystkich ośrodków pomocy prawnej.