Prezydent podpisał ustawę nowelizującą ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. W ustawie wzmocniono mechanizmy kontroli organizacji pozarządowych i wprowadzono ściślejsze wymogi dotyczące sprawozdawczości finansowej i merytorycznej. Istotną nowością jest inicjatywa lokalna stwarzająca możliwość działania bezpośrednio społecznościom lokalnym, które mogą wystąpić do samorządu o realizację określonych zadań, w tym np. o remont drogi czy budowę sieci wodociągowej.

Spółki i kluby sportowe

Poszerzony został katalog podmiotów mogących prowadzić działalność pożytku publicznego m.in. o spółki kapitałowe i kluby sportowe, jeśli spełnią określone warunki, tj. nie działają w celu osiągnięcia zysku i członkowie, pracownicy, udziałowcy czy akcjonariusze nie partycypują w dochodzie. Do tej pory nie było jasne, czy takie podmioty mogą starać się o uzyskanie statusu OPP. Przeciwko temu kilkakrotnie występował minister pracy i polityki społecznej oraz organizacje reprezentujące trzeci sektor. Ostatecznie Sąd Najwyższy w wyroku z 13 stycznia 2006 r. uznał, że spółka akcyjna może uzyskać status OPP. Nowelizacja ustawy, w ślad za rozstrzygnięciem SN, zamyka spór, przesądzając, że spółka lub klub sportowy może uzyskać status OPP na takich samych zasadach jak organizacje pozarządowe. W zmienionej ustawie znajdziemy nowe sfery zadań publicznych: prowadzenie działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechnianie i ochrona praw dziecka, promocja Rzeczpospolitej za granicą, pomoc Polakom i Polonii za granicą, działalność na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej.
Po wejściu w życie zmiany ustawy trudniej będzie uzyskać status organizacji pożytku publicznego, ponieważ wprowadzono wymóg rzeczywistego prowadzenia tej działalności przez najmniej dwa lata. To rozwiązanie ma zapobiegać dewaluacji statusu OPP i wzmacniać wiarygodność OPP, korzystających ze względu na swój status ze szczególnych przywilejów.



Dotacje bez konkursu

Nowelizacja wprowadza instytucję zlecenia zadania publicznego o charakterze lokalnym na wniosek organizacji pozarządowej, z pominięciem konkursu. Z nowej instytucji będzie można skorzystać przy realizacji zadań trwających do 90 dni, jeśli wartość dofinansowania nie przekroczy 10 tys. zł. Aby nie dochodziło do nadużyć, jedna organizacja może w tym trybie otrzymać do 20 tys. zł rocznie, a samorząd przekazać do 20 proc. puli środków przeznaczonych w roku budżetowym na dofinansowanie projektów NGO.
Zmiana ustawy podniosła górną granicę wynagradzania pracowników trzeciego sektora zatrudnionych przy realizacji działalności statutowej. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie nie będzie mogło przekroczyć 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (obecnie limit wynosi 1,5-krotność). Wprowadzenie tej zmiany ma przyczynić się do profesjonalizacji kadry zatrudnianej w ramach trzeciego sektora.

Grzywny dla nierzetelnych

Zmieniona ustawa przewiduje karę grzywny dla osoby, która działając w imieniu organizacji pozarządowej lub podmiotu uprawnionego do prowadzenia działalności pożytku publicznego, podaje nieprawdziwą informację o posiadaniu statusu organizacji pożytku publicznego. Przepis ten ma wzmacniać i chronić zaufanie społeczne do OPP.
Nowe przepisy wejdą w życie po 14 dniach od dnia opublikowania ustawy w Dzienniku Ustaw.

Justyna Witas, konsultant w Kuczek-Maruta Kancelarii Radców Prawnych