dr BOGDAN FISCHER

radca prawny i partner w Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna

Programy komputerowe podlegają co do zasady ochronie tak samo jak utwory literackie. Przepisy prawa autorskiego wprowadzają jednak wiele odmienności, które mogą mieć istotne znaczenie dla zajmujących się ich produkcją przedsiębiorców. Zakres ochrony technicznych i intelektualnych elementów programu komputerowego może mieć duże znaczenie w walce z rynkowymi konkurentami, którzy często próbują czerpać bezpodstawne korzyści wykorzystując cudze rozwiązania informatyczne.

Forma oprogramowania

Producenci programów komputerowych powinni pamiętać, że ochronie prawnej mogą podlegać zarówno forma, jak i treść oprogramowania. Aby jednak było to możliwe, program komputerowy musi spełniać określone ustawowo cechy. Zgodnie z art. 74 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych – ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia, jak np. schemat blokowy programu, dokumentacja projektowa, kod programu.

Przyjmuje się, że granicą ochrony jest idea i zasada będąca elementem programu. Chronione są one jedynie w sposób pośredni poprzez ograniczenie możliwości dekompilowania oprogramowania (odtworzenie przybliżonej postaci źródłowej programu na podstawie jego kodu wynikowego) przez użytkownika. Chociaż sam pomysł wykorzystania systemu komputerowego do rozwiązania danego zadania jest jego niepodlegającą ochronie prawnej ideą, to wszystko, co temu celowi służy, może podlegać ochronie. Trudność polega na wyznaczeniu granicy między niechronioną ideą, pomysłem czy zasadą działania programu komputerowego, a jego chronioną treścią czy formą.

W doktrynie prawa autorskiego zwraca się uwagę na wyróżnienie elementów tekstowych (w znaczeniu konkretnego przedstawienia ciągu instrukcji) i elementów pozatekstowych programu (np. język programowania, algorytm). Pierwsze podlegają skutecznej ochronie prawa autorskiego, natomiast drugie z wymienionych elementów ze względu na brak znamion twórczych o indywidualnym charakterze z takiej ochrony nie korzystają.