Czytelniczka regularnie współpracuje z jednym z notariuszy.
– Czy zawsze musi on pobrać wynagrodzenie za dokonanie czynności notarialnej – pyta Ludmiła z Krakowa.
Nie. Według art. 5 par. 1 ustawy z 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 189, poz. 1158) podstawą uprawnienia notariusza do pobrania wynagrodzenia od stron za dokonanie czynności notarialnej jest umowa ze stronami czynności. Przepis ten nie wyłącza możliwości zawarcia umowy o dokonanie czynności notarialnej bez wynagrodzenia. Sąd Najwyższy podkreślił, że ani w prawie o notariacie, ani w żadnej innej ustawie nie ma normy prawnej nakazującej stronie, jako beneficjentowi czynności notarialnej, zapłatę wynagrodzenia notariuszowi.
Regulujący tę kwestię art. 5 par. 1 prawa o notariacie wiąże wynagrodzenie z uprawnieniem notariusza i stanowi, że za dokonanie czynności notarialnych przysługuje mu wynagrodzenie określone na podstawie umowy ze stronami czynności. Oznacza to, że źródłem uprawnienia notariusza do wynagrodzenia jest konkretna umowa. Przywołany przepis stwarza zaś mu podstawę do uzależnienia zawarcia umowy od przyjęcia przez stronę obowiązku spełnienia tego świadczenia. W razie braku uzgodnienia w tej kwestii nie dochodzi do zawarcia umowy, a tym samym notariusz nie jest zobowiązany do dokonania czynności. Wiążące ustawowo przy zawieraniu umowy jest tylko to, że żądane przez notariusza wynagrodzenie nie może być wyższe od maksymalnej stawki określonej w taksie notarialnej właściwej dla danej czynności. Nie ma też w ustawie przepisu, który w sposób kategoryczny wykluczałby możliwość dokonania czynności notarialnej bez wynagrodzenia, jak np. art. 84 kodeksu pracy, w myśl którego pracownik nie może zrzec się wynagrodzenia za pracę.
Podstawa
Uchwała Sądu Najwyższego z 23 września 2009 r. (sygn. akt I KZP 7/09).