Od 1 lipca 2010 r. rozprawy w sądach cywilnych będą obowiązkowo nagrywane. Elektroniczny protokół będzie udostępniany stronom w postaci taśmy lub płyty. Cyfrowy zapis rozprawy ograniczy liczbę fałszywych zeznań i zdyscyplinuje uczestników.
Rada Ministrów na jednym z najbliższych posiedzeń zajmie się projektem nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, przygotowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości, który przewiduje obowiązek nagrywania rozpraw za pomocą kamer wideo. Projekt ustawy jest już po konsultacjach resortowych.
– Elektroniczna rejestracja rozprawy to najwłaściwsza droga do najdokładniejszego odtworzenia jej przebiegu. Często się zdarza, że świadek mówi do sądu, sędzia dyktuje wypowiedź świadka protokolantowi i nie zawsze to odpowiada dosłownej treści wypowiedzi świadka – mówi Teresa Romer, sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku.
Obecnie procedura cywilna daje możliwość nagrywania przebiegu rozprawy, ale wykorzystanie elektroniki nie jest obligatoryjne. Zakres wykorzystania kamer i magnetofonów zależy od lepszej lub gorszej organizacji sądu. Nowe przepisy mają sprawić, że sprawozdania na papierze będą sporządzane tylko do opisania zawartości nagrania. Protokolant będzie podawał w nich nazwiska uczestników rozprawy, datę i oznaczenie sądu, a także zarządzenia i orzeczenia wydane na posiedzeniu. Kopie nagrań dźwiękowych (ale bez zarejestrowanego obrazu) będą udostępniane uczestnikom postępowania. Elektronicznego protokołu nie będzie można sprostować.
Zastąpienie papierowych protokołów obrazem z kamer wpłynie znacznie na skrócenie rozpraw, bo sędzia nie będzie musiał dyktować zeznań stron i świadków protokolantowi. Ponadto zapis elektroniczny ułatwi sędziemu sporządzenie uzasadnienia. Strona będzie mogła z kolei lepiej sformułować środek odwoławczy. Urządzenia do nagrywania będą kupowane hurtowo przez sądy wyższego szczebla, np. sąd okręgowy będzie nabywał je dla kilku sądów rejonowych.
Sędziowie, radcowie prawni i adwokaci popierają propozycję wprowadzenia obowiązkowego nagrywania rozpraw.
– Posiadanie nagrania z przebiegu rozprawy jest bardzo istotne dla późniejszej oceny materiału dowodowego, a w konsekwencji dla rozstrzygnięcia sprawy. Czasem znaczenie może mieć sam ton wypowiedzi świadka czy strony. Można z niego wyczytać wahanie czy wątpliwość, a tego słowo pisane nie odda – mówi sędzia Teresa Romer.
Dzięki elektronicznemu przebiegowi rozprawy rozwiązany zostaje też problem archiwizacji akt.
– Kamera powoduje, że strony nie obrzucają się wzajemnie obelgami. Rozprawy będą więc spokojniejsze, tak jak to ma miejsce w innych krajach, które wprowadziły nagrania wideo. Może mniej będzie także przypadków składania fałszywych zeznań – twierdzi sędzia Waldemar Żurek z Sądu Okręgowego w Krakowie.
W Hiszpanii rozprawy są rejestrowane już od kilku lat. Protokół rozprawy ma jedną kartkę maszynopisu i zawiera informacje o obecności uczestników oraz wnioskach składanych w czasie jej trwania. Reszta zeznań i oświadczeń uczestników zapisywana jest w formie elektronicznej. Zabezpieczenia nośników – dyskietek i płyt CD, są takie jak w bankach. Nie ma więc ryzyka utraty informacji. Strona i pełno- mocnik mogą w automacie na korytarzu sądowym kupić płyty CD i nagrywać przebieg rozprawy na sali.
Wprowadzenie obowiązkowego nagrywania przebiegu rozpraw rodzi też pewne zagrożenia. Pierwsze z nich tkwi w ograniczonej dostępności do urządzeń elektronicznych. Gdy w Australii zastosowano formularze elektroniczne w urzędach i sądach, niezinformatyzowani obywatele zostali wykluczeni z udziału w życiu publicznym.
– Nie można w ten sposób ograniczyć prawa do sądu. Musimy zadbać więc o czytelnie w gmachach sądów, biblioteki sądowe, w których pracownicy będą służyć pomocą w zainstalowaniu płyty, odtworzeniu nagrania. Trzeba też uregulować sprawę odpisów protokołu, aby ułatwić dostęp do rejestracji – twierdzi sędzia Waldemar Żurek.
Chociaż nagrywanie rozpraw sądowych ma doprowadzić do bardziej rzetelnego odtworzenia rozprawy, to w praktyce może utrudnić pracę pełnomocnikom procesowym.
– Część tych nagrań powinna być przełożona na papier. Pomysł wymaga ustalenia szczegółów tak, aby bez trudu adwokat czy radca prawny mógł zacytować fragment wypowiedzi z rozprawy. Pytanie, jak korzystać z protokołów nagrywanych, gdy liczą one kilkanaście godzin nagrań, a termin odpowiedzi na piśmie wynosi siedem dni – podkreśla Dorota Żurowska, radca prawny z Kancelarii Rachelski i Wspólnicy. Zgodnie z projektem nowe przepisy mają wejść w życie 1 lipca 2010 r.
Podstawa prawna
Ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U.nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
/>
Pozostało
89%
treści
Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A. Kup licencję
Reklama
Reklama