Dużym udogodnieniem jest sporządzenie przez ZUS wielu dokumentów ubezpieczeniowych na podstawie danych z wniosku o wpis do ewidencji. Jednak niektóre formularze musi wypełnić samodzielnie przedsiębiorca. Wizyta w ZUS w celu ich złożenia nie jest jednak konieczna. Zgłoszenie do ubezpieczeń można przekazać w formie elektronicznej albo za pośrednictwem poczty.

Zakładanie własnej firmy
Osoba fizyczna, która zamierza rozpocząć wykonywanie działalności gospodarczej jednoosobowo albo w formie spółki cywilnej, musi wypełnić wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (EDG – 1). Po jego złożeniu nastąpi wydanie wpisu do ewidencji, nadanie numeru NIP (jeżeli wcześniej osoba go nie miała) i REGON. Na podstawie danych z wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej ZUS sporządza pierwszorazowe dokumenty zgłoszeniowe płatnika składek ZUS ZFA. Na podstawie danych dotyczących rachunków bankowych sporządza także dokument ZUS ZBA, a na podstawie informacji o miejscach wykonywania działalności gospodarczej – dokument ZUS ZAA. Zasady te obowiązują od 31 marca 2009 r.
Podkreślić trzeba, że na podstawie danych z wniosku o wpis do ewidencji następuje zgłoszenie w ZUS przedsiębiorcy jako płatnika składek. Natomiast w celu zgłoszenia siebie do ubezpieczeń przedsiębiorca musi złożyć w ZUS formularz ZUS ZUA – gdy z działalności podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu albo ZUS ZZA – gdy z działalności podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Formularze te mogą być przekazane do ZUS w formie elektronicznej (opatrzone bezpiecznym popisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu) albo papierowej (złożone bezpośrednio w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS albo przesłane za pośrednictwem poczty).

Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne

Osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Dobrowolne jest dla niej ubezpieczenie chorobowe. Na takich zasadach ubezpieczeniom podlegają także osoby prowadzące działalność gospodarczą, które mają ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, do czasu ustalenia prawa do emerytury. W innej sytuacji są pozostali renciści oraz emeryci prowadzący działalność gospodarczą. Dla nich ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dobrowolne, natomiast ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe.

Rozliczenia z ZUS

Oprócz dokumentów zgłoszeniowych osoba prowadząca działalność musi też składać dokumenty rozliczeniowe. Jeśli prowadzący działalność nikogo nie zatrudnia, a także gdy nie ma osoby współpracującej, należne za siebie składki wykazuje wyłącznie w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA.
Należy pamiętać, że osoba prowadząca działalność, która opłaca składki od minimalnych podstaw wymiaru za siebie oraz ewentualnie za osobę współpracującą, zwolniona jest z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej i imiennych raportów miesięcznych za kolejny miesiąc, jeżeli nic nie uległo zmianie w stosunku do danych wykazanych w ostatnio złożonej deklaracji i raportach. Zwolnienie to obowiązuje także wówczas, gdy zmiana w stosunku do miesiąca poprzedniego jest spowodowana wyłącznie zmianą minimalnego wynagrodzenia lub przeciętnego wynagrodzenia.



Zawieszanie działalności gospodarczej

Przedsiębiorca może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od jednego miesiąca do dwóch lat. Uprawnienie to dotyczy jednak tylko przedsiębiorców niezatrudniających pracowników w rozumieniu kodeksu pracy. Jeżeli działalność wykonywana jest w formie spółki cywilnej, jej zawieszenie jest skuteczne pod warunkiem zawieszenia działalności przez wszystkich wspólników.
Od 7 marca 2009 r. (w związku ze zmianą art. 36a ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) zawieszenie działalności powoduje ustanie obowiązku ubezpieczeń od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności gospodarczej. Fakt zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej płatnik składek musi zgłosić w organie ewidencyjnym.

Wznowienie wykonywania działalności

Jeżeli prowadzący działalność zechce wznowić zawieszoną działalność, powinien poinformować o tym fakcie organ ewidencyjny. Po wznowieniu wykonywania działalności płatnik składek musi złożyć dokumenty zgłoszeniowe za wszystkie osoby podlegające ubezpieczeniom, m.in. za osoby współpracujące, członków rodziny.
W przypadku zgłoszenia, zawieszenia lub wznowienia działalności przez spółkę w Krajowym Rejestrze Sądowym spółka musi dodatkowo wypełnić odpowiednio dokumenty zgłoszeniowe lub wyrejestrowujące jako płatnik składek (ZUS ZPA, ZWPA), które są przekazywane przez sądy rejestrowe do odpowiedniej jednostki ZUS (właściwej według adresu siedziby spółki).
To jest tylko część artykułu, w pełnej wersji artykułu znajdziesz informacje:
• Jakie formularze trzeba złożyć w ZUS rozpoczynając wykonywanie działalności gospodarczej?
• Co stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących działalność gospodarczą?
• Jak zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego?
• Jakie terminy obowiązują płatników przy składaniu do ZUS deklaracji rozliczeniowych?
• Kto jest zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne mimo zawieszenia działalności?
• Jakie dokumenty trzeba złożyć do ZUS po wznowieniu wykonywania działalności?
Zobacz pełną treść w e-wydaniu Gazety Prawnej: Jak założyć, zawiesić albo wznowić działalność gospodarczą