Możliwości wykorzystania genetyki sądowej w kryminalistyce, ale też konfrontacja rzeczywistości z serialami takimi jak CSI znalazły się w przewodniku po jednej z najszybciej rozwijających się dziedzin nauki. Polskojęzyczna wersja publikacji "Zrozumieć genetykę sądową" będzie wkrótce dostępna online.

Przewodnik przeznaczony jest dla osób, które chcą korzystać z genetyki sądowej lub potrzebują wiedzy o niej w pracy, m.in. dla policjantów, sędziów czy prokuratorów, ale też dla tych, którzy są po prostu zainteresowani tą tematyką – powiedziała w rozmowie z PAP genetyk Maria Wróbel z Instytutu Ekspertyz Sądowych im. Sehna w Krakowie.

"Teksty naukowe przedstawione zostały w formie popularnonaukowej tak, aby laik – osoba, która nie zajmuje się na co dzień genetyką sądową – mógł zrozumieć, co dzieje się w laboratoriach, co udostępniamy w opiniach. Chcieliśmy, aby ta wiedza była dostępna dla wszystkich, stąd przygotowanie polskiej wersji przewodnika" – wyjaśniła Wróbel.

W przewodniku wyjaśnione zostały zagadnienia m.in. dotyczące podstaw wiedzy o DNA, ale też zabezpieczania materiału biologicznego.

"Chcemy trochę odczarować +efekt CSI+ i pokazać, że zabezpieczanie materiału nie odbywa się tak, jak w serialach, czyli zabezpieczamy ślad, a po pięciu minutach mamy wynik, który dopasowuje się do osoby podejrzanej czy oskarżonej w jakimś postępowaniu. W rzeczywistości to bardziej skomplikowany proces, który wymaga czasem żmudnej pracy – i czytelnik będzie mógł go poznać" – mówiła genetyk. Zaznaczyła, że proces ten jest nie mniej ciekawy niż serialowe zagadki.

Publikacja porusza też kwestie baz danych materiału genetycznego i ich wielkiego znaczenia dla tej dziedziny. Do polskiej wersji dodany został także rozdział poświęcony markerom haploidalnym, czyli dotyczącym chromosomu Y (dziedziczonym z ojca na syna) i mitochondrialnego DNA.

Czytelnik znajdzie w przewodniku także część poświęconą określaniu wyglądu zewnętrznego za pomocą genetyki. "To dziedzina, która przeżywa właśnie swój rozkwit. Z zachowanych szczątków możemy obecnie określić kolor oczu, włosów czy pochodzenie biogeograficzne" – wskazała Wróbel.

Genetyka sądowa jest jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin nauki, to obecnie podstawowe narzędzie analizy kryminalistycznej – powiedział PAP genetyk dr hab. n. med. Andrzej Ossowski z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.

"Nie wyobrażamy sobie już żadnej sprawy, w której nie zastosowalibyśmy genetyki sądowej. Wykorzystujemy ją nawet w sprawach dotyczących włamań czy napadów, ale oczywiście także ciężkich przestępstw: zabójstw, przestępstw na tle seksualnym, handlu ludźmi czy zbrodni przeciwko ludzkości" – powiedział genetyk. Dodał, że to właśnie genetyka sądowa zrewolucjonizowała te ostatnie – badania DNA są w stanie nie tylko przywrócić tożsamość ofiarom, ale też dostarczyć dowodów zbrodni.

Podkreślił, że waga sądowego badania genetycznego w postępowaniu dowodowym jest dużo większa niż waga np. badania klinicznego.

"Niezwykle szybki rozwój technologii, wyprzedzającej wręcz swoją epokę, powoduje, że osobom nie zajmującym się genetyką sądową naukowo coraz trudniej ją zrozumieć. Za pomocą przewodnika chcemy im to przybliżyć i ukazać kierunki, w których rozwija się dziedzina" – wyjaśnił Ossowski.

Polską wersję przewodnika "Making Sense of Forensic Genetics. What can DNA tell you about a crime?" ("Zrozumieć genetykę sądową. Co DNA może powiedzieć o przestępstwie?") przygotowała Polskojęzyczna Grupa Robocza Międzynarodowego Towarzystwa Genetyków Sądowych (ISFG-PL) we współpracy z organizacją Sense about Science.

Wersja elektroniczna przewodnika – według zapowiedzi – dostępna będzie na początku grudnia na stronie isfg.org w zakładce grupy polskojęzycznej, a także na stronie internetowej krakowskiego Instytutu Ekspertyz Sądowych. Drukowany przewodnik będzie wykorzystywany przede wszystkim jako materiał szkoleniowy dla sędziów, prokuratorów czy funkcjonariuszy policji.