Chodzi o projekt nowelizacji ustawy o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich UE i członków ich rodzin oraz niektórych innych ustaw. Nowela dostosowuje polskie prawo m.in. do orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie stosowania dyrektywy 2004/38/WE PE i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r.
Propozycja ma również na celu pełniejsze dostosowanie prawa krajowego do wspomnianej dyrektywy w kwestii ograniczenia prawa do swobody przepływu osób z uwagi na zagrożenie dla bezpieczeństwa oraz nadużycie prawa, a także dostosowanie polskiego prawa do przepisów unijnych związanych z poprawą zabezpieczeń dowodów osobistych obywateli UE i dokumentów pobytowych wydawanych obywatelom UE i członkom ich rodzin korzystającym z prawa do swobodnego przemieszczania się.
Jak zaznaczono w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, nowa regulacja pozwoli na zmianę nazw dokumentów wydawanych członkom rodziny obywateli UE, którzy sami nie są obywatelami Unii. Zgodnie z propozycją "karta pobytu członka rodziny obywatela UE" zmieni nazwę na "kartę pobytową", a "karta stałego pobytu członka rodziny obywatela UE" na "karta stałego pobytu". Celem jest ujednolicenie nazewnictwa z rozporządzenia Rady (UE) 2019/1157.
Nowela umożliwi również wprowadzenie rozwiązań prawnych pozwalających na zamieszczanie obrazu linii papilarnych w karcie pobytowej i w karcie stałego pobytu, a także wprowadzenie regulacji przewidujących wydawanie zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE w formacie zbliżonym do karty pobytu.
W związku z tym - jak zaznaczono w Ocenie Skutków Regulacji (OSR) do projektu - "konieczne jest wprowadzenie rozwiązań pozwalających na pobieranie odcisków linii papilarnych od członków rodziny obywateli UE oraz zamieszczanie ich w kartach pobytowych oraz kartach stałego pobytu wydawanych członkom rodziny obywateli UE".
Zmienione przepisy umożliwią Straży Granicznej przeprowadzania wywiadu środowiskowego oraz sprawdzenia w miejscu pobytu obywatela UE w przypadku podejrzenia zawarcia fikcyjnego małżeństwa oraz wyłączenie stosownych przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w przypadku przeprowadzania tego typu działań.
SG przejmie również kompetencje związane z wydawaniem decyzji w sprawie wydalenia obywateli UE oraz członków rodziny niebędących obywatelami UE. Obecnie takie kompetencje mają wojewodowie. "Stworzono również regulacje prawne dotyczące postępowania w sprawie zatrzymania obywatela UE albo członka rodziny niebędącego obywatelem UE, umieszczenia go w strzeżonym ośrodku lub zastosowania wobec niego aresztu dla cudzoziemców" - czytamy w dokumencie.
Regulacja pozwoli także na zapewnienie stosowania przez Polskę umowy o wystąpieniu Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z UE i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, po okresie przejściowym, który zakończy się z końcem tego roku.
Nowela umożliwi również wprowadzenie regulacji prawnych, które pozwalają na przyjęcie nowych formatów dokumentów dla obywateli Wielkiej Brytanii, a także członków ich rodzin i innych osób wymienionych w umowie.
"W zaświadczeniach o zarejestrowaniu pobytu i dokumentach potwierdzających prawo stałego pobytu dla obywateli Zjednoczonego Królestwa, w przeciwieństwie do tych samych dokumentów wydawanych obywatelom UE, będą zamieszczane odciski linii papilarnych" - napisano.
W projekcie proponuje się wprowadzenie instytucji cofnięcia i unieważnienia wizy oraz nowych podstaw odnowy prawa pobytu i prawa stałego pobytu.
Jak wskazano, z uwagi na to, że zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE będą wydawane w formacie zbliżonym do karty pobytu, niezbędna jest zmiana przepisów dotyczących m.in. zamieszczanego tam zakresu danych. Zmiana formatu dokumentów wymusza również stworzenie przepisów dotyczących ich zwrotu oraz zgłaszania utraty lub uszkodzenia oraz procedury ich anulowania.
Regulacja umożliwi również wydanie obywatelowi UE zaświadczenia potwierdzającego, iż istnieje w stosunku do niego domniemanie, że jest ofiarą handlu ludźmi, co związane jest z dyrektywą PE i Rady 2011/36/UE z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi.
"Proponowane w projekcie rozwiązania mają umożliwić skorzystanie z prawa do świadczeń z pomocy społecznej w formie interwencji kryzysowej, schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego również obywatelom UE i członkom rodziny obywatela UE" - napisano w OSR do projektu.