Zmienione jesienią ubiegłego roku przepisy Kodeksu postępowania cywilnego rozszerzają znacząco zakres spraw dotyczących spółek handlowych, które mogą być rozstrzygane w ramach postępowania arbitrażowego. Dotychczas, ze względu na brak możliwości poddania sporu dotyczącego stwierdzenia nieważności lub uchylenia uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych, sądownictwo polubowne mogło znaleźć zastosowanie w sporach korporacyjnych jedynie w bardzo ograniczonym zakresie.
Nowelizacja art. 1163 k.p.c. pozwala na poddanie rozstrzygnięciu sądu polubownego także sporów dotyczących nieważności lub uchylenia uchwał walnych zgromadzeń (zgromadzeń wspólników), jednakże pod warunkiem odpowiedniego ukształtowania klauzuli arbitrażowej w statucie spółki akcyjnej lub umowie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Prawidłowo wprowadzony zapis na sąd polubowny będzie skuteczny nie tylko względem spółki, ale także względem osób uprawnionych do zaskarżenia uchwał.
Poddanie szeroko pojętych sporów korporacyjnych kognicji sądów polubownych może być bardzo korzystne dla samej spółki, zwłaszcza teraz, kiedy mogą one orzekać w szerszym niż poprzednio zakresie. Znacząca część sporów tego typu dotyczy wprost lub chociażby pośrednio ważności i wzruszalności uchwał walnych zgromadzeń lub zgromadzeń wspólników. Dotychczas, nawet jeżeli spółka chciała skorzystać z arbitrażu, możliwości w tym zakresie były ograniczone – często tak czy inaczej spór trafiał przed sąd powszechny, co pozbawiało niejednokrotnie korzyści płynących z korzystania z sądów polubownych. W obecnej sytuacji ograniczenie to został zniesione, co czyni arbitraż interesującą alternatywą dla sądownictwa powszechnego.
Szczególnie intrygujące może okazać się zastosowanie nowej regulacji przez spółki publiczne. Niejednokrotnie przeciągające się spory korporacyjne, obejmujące czasem kilka lub kilkanaście postępowań przed sądami powszechnymi, prowadzą do paraliżu decyzyjnego w spółce, w szczególności w sytuacji gdy organy spółki znaczny czas poświęcają na prowadzenie sporu, a nie planowanie działań spółki i zarządzanie biznesem. Z tego też powodu szybkość rozstrzygnięcia sporu ma kluczowe znaczenie. Z powodu skrócenia czasu prowadzenia sporu może także okazać się, że jego całkowite koszty okażą się znacząco niższe dla wszystkich jego stron w porównaniu do tradycyjnego procesu sądowego.
Trwający „sezon” walnych zgromadzeń i zgromadzeń wspólników jest świetną okazją do tego, ażeby przeanalizować i rozważyć zasadność wprowadzenia klauzuli arbitrażowej do statutu lub umowy spółki.