Subskrybuj nas na Youtube
Dla osób prowadzących działalność gospodarczą, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne rentowe, wypadkowe i dobrowolne ubezpieczenie chorobowe), zgodnie z treścią art. 18 ust. 8 w zw. z art. 20 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, stanowi zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 tej ustawy na dany rok kalendarzowy. Osoba prowadząca pozarolniczą działalność może więc opłacać składki liczone od minimalnej podstawy wymiaru, ale nic nie stoi na przeszkodzie by składki te opłacać w kwocie wyższej, w granicach dopuszczalnych przez ustawę.
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, macierzyńskiego czy opiekuńczego dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą stanowi- zgodnie z art. 48 ust. 1 w zw. z art. 50 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa- przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Przychodem tym jest natomiast kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe (art. 3 pkt 4 cytowanej ustawy).
Wedle artykułu 31 zo ust. 1 i 2 na wniosek płatnika składek, spełniającego ustawowe kryteria zwalnia się go z obowiązku opłacania składek; ust. 4 cytowanego przepisu stanowi z kolei, iż w przypadku osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, osoby z nią współpracującej i osoby duchownej zwolnieniu z obowiązku opłacania składek podlegają należności z tytułu składek ustalone od obowiązującej ją najniższej podstawy wymiaru tych składek.
Mając na uwadze treść powyżej przytoczonych przepisów, a w szczególności przepisu art. 31 zo ust. 4 „tarczy antykryzysowej” stwierdzić należy, iż w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą umorzeniu (zwolnieniu) podlegają składki od najniższej podstawy wymiaru tych składek. Takie sformułowanie przepisu z kolei implikuje wniosek, iż w przypadku, gdy beneficjent zwolnienia opłaca składki od postawy wyższej niż najniższa go obowiązująca, to jest obowiązany zapłacić różnicę pomiędzy kwotą składek od podstawy zadeklarowanej, a kwotą składek od podstawy najniższej, od której go zwolniono.
Przepis art. 31 zr „tarczy antykryzysowej” wprowadza zasadę, iż składki, zwolnione uważa się za opłacone; natomiast zgodnie z przepisem art. 31 zs ww. ustawy, w przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, których wysokość świadczeń z ubezpieczeń społecznych jest uzależniona od opłacania składek, składki traktuje się jak opłacone. Osoby te ponadto zachowują pełne prawo do świadczeń z opieki zdrowotnej, pomimo zwolnienia ze składki.
Podsumowując: uzyskanie zwolnienia z ZUS pozostaje bez wpływu na podstawę wymiaru składek osób prowadzących działalność gospodarczą, albowiem w ich przypadku podstawę wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota- nie niższa jednak od ustawowego progu. Jednakże osoby deklarujące podstawę wymiaru składek wyższą od najniższej ich obowiązującej powinny mieć na uwadze fakt, iż zwolnienie dotyczy tylko składek liczonych od najniższej obowiązującej podstawy wymiaru składek, więc osoba korzystająca ze zwolnienia będzie zobowiązana do uiszczenia nadwyżki składek ponad kwotę zwolnioną, do wysokości ustalonej od podstawy wymiaru składek przez siebie zadeklarowanej.
Zwolnienie z obowiązku opłacania składek pozostaje również bez wpływu na podstawę pobieranego zasiłku macierzyńskiego, chorobowego, opiekuńczego gdyż, zgodnie z przytoczonymi powyżej przepisami ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, podstawę tych zasiłków ustala się w oparciu o dane sprzed złożenia wniosku o udzielenie świadczenia z ubezpieczenia społecznego, a ewentualne zmiany podstawy wymiaru składek po zaistnieniu tego zdarzenia pozostają irrelewantne dla wysokości otrzymywanego świadczenia.
Osoba zwolniona ze składek ZUS zachowuje również prawo do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego i świadczeń z opieki zdrowotnej, gdyż składki te uważa się za opłacone, zachowana jest więc ciągłość ubezpieczenia wymagana chociażby w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Na marginesie zauważyć należy, iż osoby pobierające zasiłki z ubezpieczeń społecznych i prowadzące działalność gospodarczą, za czas pobierania tego zasiłku są obowiązane jedynie do opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne, także wniosek o zwolnienie można ograniczyć tylko do składek na ubezpieczenie zdrowotne.