W art. 210 par. 1 kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.) przewidziano ochronę dla interesów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a pośrednio także jej wspólników i wierzycieli. Chodzi właśnie o ochronę na wypadek wystąpienia konfliktu interesów, który może się ujawnić, gdy członek zarządu zawiera umowę „z samym sobą” (a więc w sytuacji, gdy po obu stronach umowy występują te same osoby). Unormowanie to nie różnicuje czynności prawnych, wobec czego dotyczy wszystkich umów między spółką a członkiem zarządu, bez względu na to, czy mają one związek z funkcją pełnioną przez niego w zarządzie spółki. Ochrona polega w tym przypadku na wyeliminowaniu możliwości działania członka zarządu w podwójnej roli: reprezentanta interesów spółki i reprezentanta interesów własnych, dzięki czemu zapobiega się potencjalnym nadużyciom, do jakich mogłoby dojść w związku z kierowaniem się przez członka zarządu interesem własnym, pozostającym w sprzeczności z interesem spółki. Nie jest przy tym konieczne, aby sprzeczność interesów rzeczywiście występowała. Wystarczy potencjalna kolizja interesów.
Ochrona interesu sp. z o.o. uzasadnia więc przyjęcie konkluzji, że również przy zmianie umowy spółki komandytowej oświadczenie w imieniu sp. z o.o. powinno być złożone albo przez radę nadzorczą, albo przez pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników, gdy jednocześnie status wspólnika w sp. k. ma członek zarządu spółki z o.o.
Kolizja interesów pomiędzy członkiem zarządu a sp. z o.o. może bowiem prowadzić do sytuacji, w której – w wyniku zmiany umowy sp. k. – będą wprowadzane do umowy tejże spółki postanowienia bezpośrednio godzące w interes sp. z o.o. jako wspólnika w sp.k. Członek zarządu jako komandytariusz w sp. k. może np. podejmować działania prowadzące do zmiany w umowie spółki postanowień dotyczących określenia sumy komandytowej (zmniejszenie jej wysokości), co mogloby prowadzić do zmniejszenia zakresu jego odpowiedzialności za zobowiązania sp. k. W wyniku zmiany umowy sp. k. możliwe jest również zwiększenie świadczeń spółki z o.o. jako wspólnika sp. k. na rzecz sp. k. w postaci kreowania obowiązku wniesienia dodatkowych wkładów do tejże spółki.
Jeżeli zatem członek zarządu sp. z o.o. jest wraz z tą spółką wspólnikiem sp. k., to do wyrażenia przez sp. z o.o. zgody na zmianę umowy sp. k. – wymaganej na podstawie art. 9 k.s.h. – ma zastosowanie art. 210 par. 1 k.s.h. Powyższe wynika z uchwały Sądu Najwyższego z 7 września 2018 r. (sygn. akt III CZP 42/18).
Odpowiadając więc na pytanie czytelnika: komplementariusz podczas głosowania uchwały w sprawie zmiany umowy sp. k. musi być reprezentowany albo przez radę nadzorczą, albo przez pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników sp. z o.o. W przeciwnym razie istnieje ryzyko, że taka uchwała zostanie zaskarżona.
Wzór. Pozew o stwierdzenie nieważności uchwały zmieniającej umowę spółki komandytowej z powodu niewłaściwej reprezentacji
Płock, 28 lutego 2020 r.
Do Sądu Okręgowego
I Wydział Cywilny
w Płocku
Powód: Karina Nowak (PESEL: 81051600111)
ul. Malinowa 3, 09-400 Płock
komplementariusz spółki Biuro Handlowe Karina Nowak
Y sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Płocku
Pozwana: Biuro Handlowe Karina Nowak Y sp. z o.o.
sp. k. z siedzibą w Płocku
ul. Porzeczkowa 1, 09-400 Płock
opłata sądowa 5000 zł
Pozew o stwierdzenie nieważności uchwały
Działając jako komplementariusz spółki Biuro Handlowe Karina Nowak Y sp. z o.o. sp.k. zs. w Płocku, załączając informację z 28 lutego 2020 r. odpowiadającą aktualnemu odpisowi z KRS tejże spółki, na podstawie art. 189 kodeksu postępowania cywilnego w zw. z art. 58 par. 1 kodeksu cywilnego, wnoszę o:
1) stwierdzenie nieważności uchwały nr 5/2020 z 12 lutego 2020 r. wspólników spółki – w sprawie zmiany umowy spółki Biuro Handlowe Karina Nowak Y sp. z o.o. sp. k. zs. w Płocku (adres: ul. Porzeczkowa 1, 09-400 Płock) zarejestrowanej w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie XIV Wydział Gospodarczy pod nr KRS 0123456789 – wobec jej sprzeczności z art. 9 kodeksu spółek handlowych w zw. z art. 210 par. 1 k.s.h.;
2) zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych;
3) przeprowadzenie rozprawy także podczas nieobecności powódki, w przypadku niestawiennictwa przedstawiciela pozwanej zaś – gdy nadto nie złożyła ona odpowiedzi na pozew – wydanie wyroku zaocznego;
4) dopuszczenie, a następnie przeprowadzenie dowodu z następujących dokumentów:
– umowa spółki z 6 grudnia 2018 r. (akt notarialny Rep. A 00/18) – na okoliczność ustalenia, iż komplementariuszami pozwanej spółki jest: powódka oraz spółka Y sp. z o.o. zs. w Płocku, natomiast jedynym komandytariuszem pozwanej spółki jest prezes zarządu spółki Y sp. z o.o. zs. w Płocku Kornelia Malinowska, a nadto na okoliczność ustalenia, że do podjęcia uchwały w sprawie zmiany umowy pozwanej spółki wymagana jest zgoda jednego komplementariusza oraz komandytariusza,
– informacja z 12 lutego 2020 r. odpowiadająca aktualnemu odpisowi z KRS spółki Y sp. z o.o. zs. w Płocku – na okoliczność ustalenia, że prezesem zarządu ww. spółki jest Kornelia Malinowska, tj. jedyny komandytariusz pozwanej spółki,
– akt notarialny z 12 lutego 2020 r., Rep. A 00/2020 – na okoliczność podjęcia przez wspólników pozwanej spółki 12 lutego 2020 r. uchwały nr 5/2020 w sprawie zmiany umowy ww. spółki, a nadto na okoliczność ustalenia, że podczas głosowania nad zaskarżoną uchwałą komplementariusza pozwanej spółki, tj. spółkę Y sp. z o.o. zs. w Płocku, reprezentował prezes jej zarządu Kornelia Malinowska, tj. komandytariusz pozwanej spółki.
Stosownie do treści art. 187 § 1 pkt 3 k.p.c. powódka informuje, że nie podjęła próby pozasądowego rozwiązania przedmiotowego sporu, wyklucza ją bowiem specyfika niniejszej sprawy. Tylko w drodze tego powództwa można mianowicie wyeliminować z obrotu gospodarczo-prawnego ww. uchwałę.
Uzasadnienie
W dniu 12 lutego 2020 r. zgodnie z par. 9 umowy pozwanej spółki z 6 grudnia 2018 r. komplementariusz pozwanej spółki, tj. spółka Y sp. z o.o. zs. w Płocku, oraz jedyny komandytariusz pozwanej spółki, tj. Kornelia Malinowska, podjęli uchwałę nr 5/2020 w sprawie zmiany umowy pozwanej spółki. Podczas głosowania nad zaskarżoną uchwałą ww. komplementariusz był reprezentowany przez ww. komandytariusza pozwanej spółki. Kornelia Malinowska (tj. jedyny komandytariusz) jest zaś prezesem zarządu spółki Y sp. z o.o. zs. w Płocku, tj. prezesem zarządu spółki będącej komplementariuszem pozwanej spółki.
Dowody:
– akt notarialny z 12 lutego 2020 r.,
– informacja z 12 lutego 2020 r. odpowiadająca aktualnemu odpisowi z KRS spółki Y sp. z o.o. zs. w Płocku,
– umowa spółki z 6 grudnia 2018 r. (akt notarialny Rep. A 00/18).
Zaskarżona uchwała jest więc sprzeczna z art. 9 k.s.h. w zw. z art. 210 par. 1 k.s.h. W świetle art. 9 k.s.h., jeżeli umowa sp. k. (będącej spółką osobową) nie stanowi inaczej, to do zmiany jej postanowień wymagana jest uchwała wszystkich wspólników tej spółki. Paragraf 9 umowy pozwanej spółki z 6 grudnia 2018 r. pozwala z kolei na zmianę jej treści za zgodą jednego komplementariusza oraz komandytariusza. Zaskarżana uchwała została podjęta głosami komplementariusza pozwanej spółki, tj. spółki Y sp. z o.o. zs. w Płocku, oraz komandytariusza pozwanej spółki, tj. Kornelii Malinowskiej. Tak więc wymóg formalny, wynikający z par. 9 umowy pozwanej spółki z 6 grudnia 2018 r. w zw. z art. 9 k.s.h., został spełniony.
Komplementariusz pozwanej spółki, tj. spółka Y sp. z o.o. zs. w Płocku, nie był jednak prawidłowo reprezentowany podczas głosowania nad zaskarżaną uchwałą. Był on bowiem reprezentowany przez prezesa zarządu spółki Y sp. z o.o. zs. w Płocku, tj. Kornelię Malinowską, która równocześnie jest jedynym komandytariuszem pozwanej spółki. Tymczasem zgodnie z art. 210 par. 1 k.s.h. w umowie między sp. z o.o. a członkiem jej zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. A skoro tak, to w trakcie głosowania nad uchwałą dotyczącą zmiany umowy sp. k., której komplementariuszem – biorącym udział w akcie głosowania – jest sp. z o.o., a jedynym jej komandytariuszem jest członek zarządu sp. z o.o., ta sp. z o.o. powinna być reprezentowana albo przez radę nadzorczą albo przez pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników tejże spółki.
Spółka Y sp. z o.o. zs. w Płocku – jako komplementariusz pozwanej spółki – w trakcie głosowania nad zaskarżaną uchwałą powinna była być zatem reprezentowana przez pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników spółki Y sp. z o.o. (bo w tej spółce nie ustanowiono rady nadzorczej), co nie nastąpiło. Doszło w konsekwencji do naruszenia art. 9 k.s.h. w zw. z art. 210 par. 1 k.s.h. Naruszenie art. 210 par. 1 k.s.h. skutkuje zaś bezwzględną nieważnością czynności prawnej.
Powódka jest jednym z dwóch komplementariuszy pozwanej spółki, której pozostali wspólnicy powzięli uchwałę w sposób sprzeczny z unormowaniami k.s.h. Ma ona zatem interes prawny w wytoczeniu przedmiotowego powództwa.
Dowód:
− umowa spółki z 6 grudnia 2018 r. (akt notarialny Rep. A 00/18).
Z uwagi na powyższe pozew, jako uzasadniony, zasługuje na uwzględnienie.
W załączeniu:
– informacja z 28 lutego 2020 r. odpowiadająca aktualnemu odpisowi z KRS pozwanej spółki,
– dowód uiszczenia opłaty sądowej od pozwu,
– odpis pozwu,
– dokumenty z pozycji „Dowód”.
…………………..........……….
(Karina Nowak)
Podstawa prawna
•art. 9, art. 210 par. 1 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 505; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 288)