Od lipca 2020 r. za sprawą nowelizacji ustawy o postępowaniu egzekucyjnym z 17 czerwca 1966 r. (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1438; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2070) upomnienia będą generowane elektronicznie. Będą również opatrzone podpisem kwalifikowanym.

• Upomnienie i zasady przekazywania wniosków

Oznacza to, że znikną tradycyjne podpisy urzędników. W przypadku masowej wysyłki upomnień, dotyczących np. niezapłaconej raty podatku od nieruchomości, znacznie skróci to czas trwania i usprawni proces egzekucji. Ponadto wystawione przez urzędnika upomnienie będzie musiało zawierać pouczenie dla zobowiązanego (czyli dłużnika), że jeśli zmieni adres zamieszkania, musi o tym poinformować wierzyciela i wskazać mu nowy adres. Po wszczęciu egzekucji taką informację będzie też musiał otrzymać organ egzekucyjny. Niewypełnienie tego obowiązku sprawi, że korespondencja będzie doręczana na dotychczasowy adres, a jej nieodebranie w świetle prawa będzie traktowane jako jej podjęcie.
Ważne! Wnioski i tytuły egzekucyjne będą przesyłane do odpowiednich organów jedynie drogą elektroniczną za pomocą specjalnego systemu teleinformatycznego.
Zmianie ulegną też sposoby przekazywania wniosków egzekucyjnych i tytułów wykonawczych przez wierzycieli. Ma to skrócić czas rejestrowania spraw w systemie, która często obecnie jest wykonywana ręcznie. Wnioski i tytuły będą przesyłane do organów egzekucyjnych drogą elektroniczną, za pomocą specjalnego systemu teleinformatycznego. Tradycyjna forma wysyłki przez operatora pocztowego będzie konieczna tylko wówczas, gdy zawiedzie ta wirtualna.
Dodatkowo wierzyciel będzie zobowiązany przekazać wraz z wnioskiem egzekucyjnym i tytułem wykonawczym informacje na temat dłużnika, obejmującą m.in.: jego majątek i miejsce zamieszkania. Umożliwi to wierzycielowi pozyskiwanie informacji o majątku zobowiązanego jeszcze przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego.

• Moment wszczęcia

Od lipca 2020 r. zmieni się również moment wszczęcia egzekucji. Zgodnie z nowelizacją nastąpi on w chwili podpisania protokołu zajęcia ruchomości. Przepis ten będzie mieć zastosowanie w przypadku, kiedy dłużnik wcześniej nie otrzymał odpisu tytułu wykonawczego. Do tej pory ustawodawca ograniczał możliwość wszczęcia egzekucji do dwóch przypadków:
  • doręczenia odpisu tytułu wykonawczego lub
  • doręczenia zawiadomienia o zajęciu wierzytelności lub innego prawa majątkowego, jeżeli miało to miejsce przed otrzymaniem odpisu tytułu.
A więc katalog możliwości, w których egzekucja zostaje wszczęta, poszerzy się.
Zupełna nowość dotyczy też zbiegów egzekucji – otóż nastąpi koniec z przekazywaniem odpisów tytułów wykonawczych i innych dokumentów, m.in. w sprawach alimentacyjnych czy rentowych. Przekazując sprawę komornikowi, administracyjny organ egzekucyjny będzie musiał go jednak zaopatrzyć w specjalną adnotację w wersji elektronicznej o:
  • rodzaju i wysokości należności pieniężnej,
  • wysokości odsetek z tytułu opóźnienia,
  • kosztach upomnienia i kosztach egzekucyjnych.
Adnotację dla komornika należy opatrzyć podpisem elektronicznym. W ten sposób moment przekazania całej dokumentacji skróci się do minimum. Do tej pory organ egzekucyjny miał obowiązek sporządzić i przekazać dalej odpisy tytułów wykonawczych z oznaczeniem celu, któremu mają służyć, oraz dołączyć dokumenty zajęcia i inne niezbędne dla prawidłowego kontynuowania egzekucji. Nowe regulacje ułatwią urzędnikom pracę, zamiast kompletować i kopiować całość dokumentacji sprawy egzekucyjnej, będą tylko zobligowani do przygotowania wspomnianej adnotacji. Dużym ułatwieniem i uproszczeniem w ich pracy będą także podpisy elektroniczne.
Kolejna zmiana, która także zacznie obowiązywać w połowie roku, dotyczy ułatwień w egzekucji należności od dłużnika będącego w związku małżeńskim. Nowelizacja daje samorządowi upoważnienie skierowania egzekucji z majątku wspólnego małżonków. Chodzi m.in. o sprawy dotyczące zaległości podatkowych, za które odpowiada jeden z nich. Do tej pory nie było takiej regulacji w egzekucji administracyjnej.

• Urzędnik z terminalem oraz zmiany w licytacjach

Kolejna nowość to możliwość opłacenia np. kosztów upomnienia bezgotówkowo – za pomocą terminali płatniczych. Chodzi tu o możliwość dokonywania m.in. zapłaty podatków, opłaty skarbowej oraz opłat lokalnych w takich organach podatkowych, jak np. urząd gminy, miasta itp. Przepis dotyczy zarówno wierzycieli, jak i organów egzekucyjnych. Urzędnik będzie mieć możliwość znacznie szybszego wyegzekwowania zaległości. Dniem zapłaty będzie dzień uzyskania potwierdzenia autoryzacji transakcji płatniczej, a samo pokwitowanie nie będzie musiało posiadać np. podpisu organu egzekwującego zaległość. Poza opłacaniem zaległych zobowiązań za pomocą metody płatności bezgotówkowej będzie można opłacić również wadium czy wylicytowaną ruchomość. Wydatki związane z wyegzekwowaniem środków tą metodą będą obciążać wierzyciela.
Ustawodawca wprowadził także możliwość sprzedania zajętej ruchomości przez zobowiązanego na jego wniosek, przy czym wcześniej będzie musiał otrzymać na to zgodę organu egzekucyjnego. Uwaga! Wniosek w tej sprawie będzie musiał zawierać oświadczenie potencjalnego kupującego o zamiarze nabycia ruchomości oraz dowód wpłaty zaliczki (1/10 ceny).
Znowelizowane przepisy dotyczące licytacji przyznają również nowe uprawnienia organowi egzekucyjnemu. Na przykład gdy uzna to za konieczne, będzie mógł ogłosić informację o licytacji ruchomości w prasie lub innym publicznie dostępnym miejscu. Można więc uznać, że urzędnik będzie dysponował dużą dowolnością, a same ogłoszenia o licytacji będą mogły znaleźć się również w mediach elektronicznych. Dodatkowo w przypadku licytacji elektronicznej organ egzekucyjny będzie mógł wybrać system teleinformatyczny, za pomocą którego będzie ona prowadzona. Koniec więc z narzuconym z góry systemem, wybranym w trybie przepisów o zamówieniach publicznych.