W myśl najnowszych przepisów muszą uzyskiwać zgodę rady nadzorczej na zawarcie istotnych transakcji z podmiotami powiązanymi oraz informować o nich swoich akcjonariuszy. Ponadto do czerwca 2020 r. zobowiązane są opracować polityki wynagrodzeń i uwidocznić je na swojej stronie. Zaostrzono też zasady emisji papierów wartościowych.
Te i inne obowiązki wprowadziła ustawa z 16 października 2019 r. o zmianie ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2217; dalej: u.o.p.).
Nowelizacja weszła w życie 30 listopada, zaledwie po 14 dniach od dnia ogłoszenia, tak więc ustawodawca dał spółkom publicznym niewiele czasu na wdrożenie nowych obowiązków. Przy czym zmiany są istotne nie tylko dla samych podmiotów, ale i dla ich akcjonariuszy – m.in. dlatego, że kluczowe informacje finansowe – np. o transakcjach z podmiotami powiązanymi czy o wynagrodzeniach osób zarządzających – mają się stać dla nich bardziej dostępne, poprawić ma się też przepływ informacji między nimi a spółką.
Nowela stanowi wdrożenie do polskich przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/828 z 17 maja 2017 r. zmieniającej dyrektywę 2007/36/WE w zakresie zachęcania akcjonariuszy do długoterminowego zaangażowania (Dz.Urz. UE L 132 s. 1; dalej: dyrektywa).

transakcje emitenta z podmiotami powiązanymi pod lupą

Nowela nakłada na spółki notowane na rynku regulowanym obowiązki w zakresie identyfikacji, zatwierdzenia i raportowania informacji o transakcjach zawieranych przez emitenta z podmiotami powiązanymi
Spółki zostały zobowiązane do wdrożenia rozwiązań umożliwiających m.in. identyfikację i raportowanie transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi. Ponadto wprowadzano konieczność zatwierdzania takich transakcji przez rady nadzorcze. Obowiązek dotyczy także informowania o transakcjach zawieranych przez podmioty zależne ww. spółek z podmiotami powiązanymi.
Nowy obowiązek obejmuje spółki, których co najmniej jedna akcja jest notowana na rynku regulowanym. Zmiany weszły w życie po krótkim 14-dniowym vacatio legis, co nie sprzyja prawidłowej implementacji nowych regulacji przez emitentów.

Jakie podmioty są powiązane

W praktyce katalog podmiotów powiązanych może być bardzo szeroki, ponieważ polska ustawa o ofercie publicznej odwołuje się w tym zakresie do Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (patrz: rozporządzenie Komisji (WE) nr 1126/2008 z 3 listopada 2008 r. przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości, Dz.Urz. UE L 300 s. 1). Definicja podmiotu powiązanego znajduje się w MSR 24 „Ujawnianie informacji na temat podmiotów powiązanych”. Po dokładniejszej analizie definicji można dojść do wniosku, że krąg podmiotów powiązanych może być bardzo szeroki – mogą to być np. osoby fizyczne lub prawne, które mają udziały w danej spółce, a także np. dwie spółki powiązane przez osoby zasiadające w zarządach. W rezultacie transakcji, które potencjalnie podlegają pod nowe regulacje, w szczególności w przypadku rozbudowanych grup kapitałowych, może być całkiem sporo.
Podatnikami są wspólnicy, a nie spółka jawna. Wynagrodzenie z dotacji jest opodatkowane
Podatnikami są wspólnicy, a nie spółka jawna. Wynagrodzenie z dotacji jest opodatkowane

Zobacz również
Sześć kluczowych zadań na drodze do jawności
W celu prawidłowego wdrożenia nowych regulacji dotyczących transakcji powiązanych spółki powinny m.in.:
1. Zidentyfikować podmioty powiązane (co z reguły już nastąpiło, z uwagi na obowiązki w zakresie sprawozdawczości finansowej).
2. Zidentyfikować transakcje zawierane z podmiotami powiązanymi.
3. Wprowadzić formalne mechanizmy, które pozwolą na identyfikację istotnych transakcji zawieranych przez spółkę, a także na poziomie podmiotów zależnych.
4. Wprowadzić mechanizmy, które pozwolą na sumowanie wartości transakcji z podmiotami powiązanymi w okresie poprzedzających 12 miesięcy.
5. Wprowadzić procedury wewnętrzne umożliwiające przepływ informacji o transakcjach z podmiotami powiązanymi, ich identyfikację oraz raportowanie.
6. Rady nadzorcze powinny opracować procedurę okresowej oceny, czy transakcje z podmiotami powiązanymi, które korzystają z wyłączenia, spełniają warunki transakcji rynkowej zawieranej w ramach zwykłej działalności.

Co jest istotną transakcją

Dyrektywa dała państwom członkowskim swobodę w definiowaniu istotnej transakcji. Polski ustawodawca za istotną transakcję emitenta z podmiotem powiązanym uznał taką, która przekracza wartość 5 proc. sumy jego aktywów (w rozumieniu ustawy o rachunkowości) ustalonych na podstawie jego ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego. Analogicznie w przypadku transakcji zawieranych przez podmiot zależny spółki publicznej z jej podmiotem powiązanym – za istotną transakcję uznaje się taką, która przekracza wartość 5 proc. jego sumy aktywów. Zatem w praktyce może się okazać, że ww. próg istotności na poziomie spółki matki (emitenta) może być całkiem wysoki (zatem niewiele transakcji „załapie się” pod nowy obowiązek), natomiast na poziomie jej podmiotów zależnych – bardzo niski (a wtedy informacje o takich „małych” transakcjach z poziomu podmiotu zależnego również powinny zostać zaraportowane przez spółkę matkę).

Jak zmieni się sposób i termin raportowania

Informacja o istotnej transakcji powinna zostać zamieszczona przez spółkę na jej stronie internetowej najpóźniej w momencie zawarcia transakcji. Musi wskazywać: nazwę podmiotu powiązanego, opis charakteru powiązań spółki z nim, datę oraz wartość istotnej transakcji. Powinna zawierać także informacje niezbędne do oceny, czy istotna transakcja została zawarta na warunkach rynkowych i czy jest uzasadniona interesem spółki i akcjonariuszy niebędących podmiotami powiązanymi, w tym mniejszościowych. W przepisach nie ma konkretnych wytycznych, jakiego rodzaju informacje będą spełniać ww. wymóg, zatem każda ze spółek będzie wypracowywać własne podejście. Co istotne, niezależne transakcje, które jednostkowo nie przekraczają wartości „istotnej”, zawarte w ciągu 12 miesięcy, powinny być sumowane. Jeśli owa suma przekroczy wartość „istotną”, informacja publikowana przez spółkę na stronie internetowej musi dotyczyć wszystkich transakcji składających się na tę sumę. Dodatkowo istnieje obowiązek wyrażenia zgody przez radę nadzorczą w sprawie zawarcia tej transakcji, która doprowadziła do przekroczenia wartości „istotnej”.

Jakie informacje poufne wyłączono z raportowania

W zakresie tych transakcji, które są informacją poufną (do których stosuje się rozporządzenie MAR), wyłączony został obowiązek zamieszczania komunikatu na stronie internetowej. Jest to dobre wyjście, ponieważ rozwiązuje problem dwukrotnego raportowania – w trybie informacji poufnej oraz w trybie informacji o transakcji z podmiotem powiązanym. Co więcej, gdyby nie powyższe wyłączenie, emitent miałby problem z opóźnieniem publikacji informacji poufnej w trybie MAR, bo musiałby przekazać informację o transakcji z podmiotem powiązanym najpóźniej w momencie jej zawarcia na swojej stronie internetowej.

Jakie obowiązki będą miały rady nadzorcze

Nowe kompetencje (ale też obowiązki) otrzymały rady nadzorcze: wyrażają zgodę na zawarcie istotnej transakcji z podmiotem powiązanym. Są przy tym zobowiązane do wzięcia pod uwagę takich przesłanek, jak: zapobieżenie wykorzystaniu przez podmiot powiązany swojej pozycji oraz zapewnienie odpowiedniej ochrony interesów spółki i akcjonariuszy niebędących podmiotami powiązanymi, w tym mniejszościowych. Fakultatywnie spółki mogą wprowadzić do swojego statutu wymóg, aby zgodę na zawarcie istotnej transakcji zamiast rady nadzorczej wyrażało walne zgromadzenie.

Jakie sankcje wiążą się z nieprzestrzeganiem regulacji

Ustawa o ofercie publicznej nie wprowadza wprost sankcji w związku z naruszeniem nowych obowiązków. Niemniej jednak potencjalnie:
– transakcja zawarta z podmiotem powiązanym bez wymaganej zgody Rady Nadzorczej będzie nieważna (co wynika z art. 17 kodeksu spółek handlowych; dalej: k.s.h.);
– kwestia wdrożenia regulacji w zakresie ww. transakcji może stanowić przedmiot pytań ze strony zarówno inwestorów, jak i organu nadzoru;
– pozostaje ogólna kwestia odpowiedzialności odszkodowawczej członków organów w stosunku do spółki w sytuacji, gdy transakcje z podmiotami powiązanymi są zawierane niezgodnie z nową regulacją.

Jakie transakcje zostały wyłączone

Obowiązkowi notyfikacji oraz procedurze zgody rady nadzorczej nie będą podlegać transakcje:
– zawierane na warunkach rynkowych w ramach zwykłej działalności spółki;
– zawierane przez spółkę z jej spółką zależną, jeżeli spółka jest jedynym akcjonariuszem lub udziałowcem tej spółki zależnej;
– związane z wypłatą wynagrodzeń członków zarządu lub Rady Nadzorczej należnych zgodnie z przyjętą w spółce polityką wynagrodzeń.
Możliwość skorzystania z wyłączenia z nowych obowiązków – w postaci zakwalifikowania transakcji jako zawartej na warunkach rynkowych w ramach zwykłej działalności – wydaje się kusząca. Niemniej jednak problemów interpretacyjnych może dostarczać pojęcie „zwykłej działalności”, a to z powodu braku definicji i jasnych wytycznych. Dlatego spółka sama powinna w swoich regulacjach wewnętrznych podjąć próbę zdefiniowania, co w jej indywidualnym przypadku uważa za „zwykłą działalność”. Wskazówek należy szukać przede wszystkim w statucie i innych dokumentach korporacyjnych, a także w publikowanych raportach okresowych i prospektach. Żeby zobrazować skalę potencjalnych problemów, wyobraźmy sobie próbę odpowiedzi na pytania: Czy sprzedaż 20 krzeseł (lub innych aktywów) przez spółkę z branży budowlanej do jej spółki powiązanej stanowi transakcję, która potencjalnie powinna zostać zaraportowana? Czy jest to jednak transakcja zawierana w ramach zwykłej działalności?
Dodatkowo ustawa o ofercie publicznej nie wskazuje wprost, czy transakcje, które jednostkowo nie przekraczają wartości istotnej i są zawierane na warunkach rynkowych w ramach zwykłej działalności, powinny być wliczane do sumy transakcji zawartych w okresie poprzedzających 12 miesięcy. Interpretując regulację celowościowo: jeżeli istotna transakcja zawarta na warunkach rynkowych w ramach zwykłej działalności nie podlega pod nową regulację, to tym bardziej mniejsza transakcja (jednostkowo nieistotna) zawarta na takich warunkach nie powinna być zliczana do puli transakcji zawartych w ciągu 12 miesięcy.

Na czym polega procedura okresowej oceny

Rada nadzorcza spółki jest zobowiązana do opracowania procedury okresowej oceny, czy transakcje (co do których spółka korzysta z wyłączenia), są zawierane na warunkach rynkowych w ramach zwykłej działalności. Ustawa o ofercie w żaden sposób nie precyzuje, jak taki mechanizm powinien funkcjonować. Wydaje się, że najrozsądniejsze będzie podejście, w ramach którego rada nadzorcza (najczęściej przy pomocy zespołu roboczego spółki i udziale doradców zewnętrznych) ustanowi generalne kryteria w tym zakresie, a następnie czasowo (co kwartał lub półrocze) będzie weryfikować aktualność tych kryteriów. Ponieważ przepisy te dotyczą nie tylko emitenta, ale też wprost rady nadzorczej, jej członkowie powinni być bezpośrednio zaangażowani we wdrożenie tych regulacji w spółce.

zmiany w sporządzaniu, publikowaniu i zatwierdzanie prospektów emisyjnych

Nowelizacja doprecyzowuje unijne przepisy. Prospekty obowiązkowo mają być sporządzane w formie elektronicznej. Dla małych firm pomocną nowością będą prospekty na rzecz rozwoju
21 lipca 2019 r. weszło w życie rozporządzenie prospektowe (czyli rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 z 14 czerwca 2017 r. w sprawie prospektu, który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym; Dz.Urz. UE L 168 s. 12). Niestety polski system prawny przez ponad cztery miesiące był niedostosowany do niego. Emitenci mieli więc trudne zadanie – równolegle istniały dwie (w pewnych zakresach sprzeczne ze sobą) regulacje: rozporządzenie prospektowe, które należy stosować bezpośrednio i w całości, oraz ustawa o ofercie publicznej (przed nowelizacją), której postanowienia sprzeczne z rozporządzeniem musiały być pomijane, natomiast tam, gdzie zakres ustawy był szerszy niż rozporządzenia – należało ją stosować. Z pomocą przyszedł Urząd KNF i 12 sierpnia 2019 r. opublikował stanowisko, w którym wyjaśnił zagadnienia budzące wątpliwości. Listopadową nowelizacją usunięto sprzeczności – aktualnie ustawa jest spójna z rozporządzeniem. W niektórych miejscach ustawodawca poszedł nawet o krok dalej i zaostrzył unijne przepisy.

Kiedy prospekt będzie obowiązkowy

Rozporządzenie prospektowe przewiduje wyłączenie od generalnej zasady obowiązku publikacji prospektu w razie przeprowadzania oferty publicznej kierowanej do mniej niż 150 osób. Polski ustawodawca zaostrzył to wyłączenie i wprost wskazał, że liczba ta nie obejmuje tylko jednej konkretnej oferty – emitent powinien zliczyć liczbę osób, do których kierował oferty papierów wartościowych tego samego rodzaju w okresie poprzednich 12 miesięcy. Jeżeli suma odbiorów oferty z ostatniego roku przekracza 149, to wyłączenie nie obowiązuje. Ma to zapobiec sytuacji, w której emitenci kierowali w krótkich odstępach czasu dużo ofert prywatnych do zamkniętego grona inwestorów, aby uniknąć obowiązków prospektowych.

Kiedy wystarczy uproszczony dokument informacyjny

Kolejnym dodatkowym obowiązkiem nałożonym przez ustawę na emitentów – niewynikającym z rozporządzenia prospektowego – jest konieczność sporządzenia uproszczonego dokumentu informacyjnego w przypadku przeprowadzania ofert publicznych o wartości nie mniejszej niż 100 tys. euro, a mniejszej niż 1 mln euro.

W jaki sposób zmieni się definicja oferty publicznej

Jedną z największych zmian wprowadzoną przez rozporządzenie prospektowe jest nowa definicja oferty publicznej. Dotychczas, w uproszczeniu, oferta była uważana za publiczną, jeżeli adresowano ją do co najmniej 150 osób na terytorium jednego państwa. Aktualnie ofertą publiczną nie jest oferta kierowana wyłącznie do jednego inwestora. Natomiast większy krąg adresatów powoduje, że oferta może mieć charakter publiczny. Zgodnie z definicją: „Oferta publiczna to komunikat skierowany do odbiorców w dowolnej formie i za pomocą dowolnych środków, przedstawiający wystarczające informacje na temat warunków oferty i oferowanych papierów wartościowych, w celu umożliwienia inwestorowi podjęcia decyzji o nabyciu lub subskrypcji tych papierów wartościowych”.

Co to jest prospekt na rzecz rozwoju

Rozporządzenie prospektowe przewiduje dogodne rozwiązanie dla małych i średnich przedsiębiorców oraz mniejszych emitentów – prospekt UE na rzecz rozwoju. Informacje zawarte w tym prospekcie mają być ograniczone do danych niezbędnych do dokonania inwestycji w oferowane papiery wartościowe. Nowy prospekt ma zapewnić proporcjonalność pomiędzy wielkością emitenta i jego potrzebami w zakresie pozyskiwania środków finansowych oraz kosztami sporządzenia prospektu. Katalog podmiotów uprawnionych do sporządzenia prospektu UE zawiera art. 15 ust. 1 rozporządzenia prospektowego.

Kiedy można sporządzić prospekt uproszczony dla ofert wtórnych

Emitenci, których papiery wartościowe są już dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym od co najmniej 18 miesięcy, przy kolejnej emisji mogą skorzystać z tzw. uproszczonego prospektu dla ofert wtórnych. Uproszczony prospekt jest zwięzły i zawiera ograniczone informacje, konieczne do podjęcia przez inwestorów decyzji o skorzystaniu z oferty emitenta.

Dlaczego warto stosować uniwersalny dokument rejestracyjny

Emitenci dokonujący częstych ofert publicznych mogą skorzystać z uniwersalnego dokumentu rejestracyjnego. To dokument publikowany co roku, opisujący przedsiębiorstwo emitenta (m.in. jego działalność, wyniki finansowe, akcjonariat). Przy czym przed publikacją musi zostać zatwierdzony przez KNF. Jeżeli komisja w dwóch kolejnych latach zatwierdzi uniwersalny dokument rejestracyjny, to w trzecim roku oraz w kolejnych latach emitent nie musi już uzyskiwać zatwierdzenia organu; wystarczy samo złożenie i publikacja dokumentu (uznaje się, że emitent jest dobrze znany organowi i rynkowi). Tworząc prospekt emisyjny, emitent nie będzie musiał ponawiać informacji zawartych w uniwersalnym dokumencie rejestracyjnym, a jedynie włączyć je do prospektu przez tzw. odniesienie. To duże usprawnienie dla emitentów, gdyż pozwala na zaoszczędzenie czasu i kosztów przy przeprowadzaniu oferty publicznej.

Jakie zmiany w opisie czynników ryzyka

Rozporządzenie prospektowe ma na celu nie tylko usprawnienie i zoptymalizowanie kosztów przeprowadzania emisji, lecz przede wszystkim ochronę inwestorów. W oparciu o dane w prospekcie mają oni mieć możliwość dokonania przemyślanej decyzji inwestycyjnej. Jednym z elementów prospektu, opisującym sytuację emitenta, jest opis czynników ryzyka. Dotychczas emitenci niejednokrotnie borykali się z tym, jak szczegółowo wskazywać i opisywać ryzyka. Często efektem były wielostronicowe opisy ryzyk, niedostosowane do rzeczywistej sytuacji emitenta. Rozporządzenie prospektowe wskazuje, że emitenci powinni ograniczyć się do kluczowych ryzyk, stricte dotyczących danego emitenta. Prezentacja czynników ryzyka powinna być zwięzła i zrozumiała. Tworząc opis istotnych czynników ryzyka, należy pamiętać o:
– dopasowaniu ryzyka do sytuacji emitenta (indywidualizacja, unikanie ogólnych pojęć),
– ograniczeniu lub wyeliminowaniu sformułowań łagodzących,
– unikaniu klauzul wyłączających odpowiedzialność,
– precyzyjnym opisaniu ryzyka (powinien z niego jasno wynikać istotny charakter czynnika),
– podziale ryzyk na kategorie.

Jakie zajdą zmiany w formie prospektu

Rozporządzenie prospektowe przewiduje też zmiany techniczne, m.in. znacznie skrócone ma zostać podsumowanie (wskazano, że dokument ma być zwięzły, a jego maksymalna długość to siedem stron w formacie A4 po wydrukowaniu). Z kolei prospekty obligatoryjnie mają być sporządzane w formie elektronicznej (sporządzenie prospektu w formie papierowej jest dobrowolne), co również ma wpłynąć na zmniejszenie kosztów przeprowadzania oferty publicznej. Emitenci nie będą musieli także zawierać wszystkich informacji stricte w prospekcie emisyjnym. Artykuł 19 ww. rozporządzenia zawiera katalog informacji, które emitent może włączyć do prospektu przez odniesienie (np. roczne informacje finansowe, oświadczenie o stosowaniu ładu korporacyjnego czy umowę spółki).

inne zmiany wprowadzone nowelizacją

Licząca 80 stron ustawa zawiera także szereg innych przepisów wpływających na funkcjonowanie podmiotów
• Spółka łatwiej zidentyfikuje akcjonariuszy. Wybrane podmioty zyskają bezpośredni dostęp do danych tych osób. Ma to z jednej strony umożliwić im bezpośrednią dwustronną komunikację na linii spółka – akcjonariusze, z drugiej zaś ułatwić tym drugim wykonywanie swoich praw.
Do tej pory w praktyce wiele spółek nie miało pełnej informacji o własnych akcjonariuszach. W praktyce o tym, kto nim jest – dowiadywały się zazwyczaj raz w roku w trakcie walnego zgromadzenia akcjonariuszy (niejednokrotnie jedynie częściowo, tj. o tych, którzy brali w nim udział).
To ma się zmienić – spółki będą mieć możliwość identyfikacji wszystkich akcjonariuszy, choćby nie brali oni czynnego udziału w WZA. Będą mogły żądać podania: imienia i nazwiska lub nazwy, adresu i adresu e-mail, a także liczby oraz rodzaju posiadanych akcji. Co więcej, polski ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie progu istotności w tym zakresie i informacja będzie dostępna o posiadaczu choćby jednej akcji. Zmiany wejdą w życie wraz z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2018/1212, tj. 3 września 2020 r.
Przy czym nowelizacja dotycząca spółek publicznych jest dopełnieniem nowelizacji k.s.h., która przewiduje wprowadzenie rejestru akcjonariuszy we wszystkich spółkach akcyjnych (także niepublicznych) zawierającego podstawowe dane o nich.
30 czerwca 2020 – termin na opracowanie i zatwierdzenie polityki wynagrodzeń
Nowelizacją ustawy o ofercie publicznej wprowadzono także zupełnie nowy obowiązek sporządzenia polityki wynagrodzeń. Dotyczy on wszystkich spółek notowanych na rynku regulowanym (z wyłączeniem banków, TFI i domów maklerskich). Nie obejmuje zatem spółek z New Connect. Co prawda już wcześniej Dobre Praktyki GPW rekomendowały wprowadzenie polityki wynagrodzeń (w tym dla kluczowych menedżerów), emitenci jednak albo nie decydowali się na taki krok, albo przyjmowali dokument dość ogólnikowy. Nowa, obowiązkowa polityka wynagrodzeń określać ma zasady przyznawania wynagrodzeń wyłącznie członkom zarządu oraz rady nadzorczej. Mimo możliwości, którą przewidywała dyrektywa, polski ustawodawca nie skorzystał z opcji rozszerzenia obowiązków w tym zakresie na pozostałych menedżerów wyższego szczebla. Uchwała o przyjęciu polityki przedkładana będzie pod głosowanie walnego zgromadzenia. Zdecydowano się odroczyć ten obowiązek do 30 czerwca 2020 r., umożliwiając w ten sposób głosowanie polityki na walnym zgromadzeniu zatwierdzającym rok finansowy 2019 (a więc bez konieczności planowania dodatkowych zgromadzeń akcjonariuszy). Jeśli wówczas nie uda się przyjąć uchwały – projekt powinien zostać poddany pod głosowanie na kolejnym zgromadzeniu. Uchwalony dokument powinien zawisnąć na stronie internetowej spółki i pozostawać na niej przez cały czas jej stosowania.©℗
Informacje będą mogły być zbierane także za pośrednictwem KDPW, akumulującego wszystkie dane od pozostałych pośredników. To zapewne przyspieszy proces, bo spółki nie będą musiały zwracać się po kolei do wielu podmiotów, aby uzyskać pełną informację.
• Nowe obowiązki pośredników prowadzących rachunki papierów wartościowych. Pośrednicy (także zagraniczni) będą zobowiązani do przekazywania akcjonariuszom wszelkich informacji udostępnianych im przez spółkę lub wskazania strony internetowej, na której te informacje zamieszczono. Nowe przepisy mają ułatwić akcjonariuszom wykonywanie swoich praw i zapewnić pełny dostęp do informacji. Pośrednicy będą mogli także pełnić funkcję podmiotu kontaktowego, za pomocą którego akcjonariusze przekażą potwierdzenie swojego uczestnictwa w WZA, a nawet pełnić funkcję pełnomocnika na tym zgromadzeniu.
• Obowiązkowa polityka sygnalistów. Ustawa o ofercie publicznej przewiduje również obowiązek opracowania przez emitentów polityk sygnalistów, przewidujących procedury anonimowego zgłaszania przez pracowników naruszeń prawa. Zgłaszane będą mogły być w szczególności naruszenia przepisów ustawy o ofercie publicznej, ale także naruszenia wszelkiego prawa obowiązującego, a nawet procedur i standardów etycznych. Zgłoszenie ma być kierowane do wskazanego członka zarządu, a w szczególnych przypadkach – rady nadzorczej.
Uregulowanie to wpisuje się w szersze zmiany regulacji compliance w organizacjach. Tego typu obowiązki nie są dla spółek publicznych nowością – niemniej wymuszają zbudowanie odpowiedniej kultury organizacyjnej. Warto podkreślić, że jest to pierwsza regulacja ustawowa, która wprost wprowadza ten obowiązek u każdego emitenta (dotychczas wynikał on z niewiążących wytycznych).
• Doradcy akcjonariuszy do głosowania. Uregulowano w k.s.h. zasady działania doradców inwestorów w związku z głosowaniem. Chodzi o podmioty, które zajmują się analizowaniem informacji ujawnianych przez spółki publiczne, ułatwiając akcjonariuszom podejmowanie decyzji dotyczących głosowania, np. przedstawiają badania, porady lub rekomendacje dotyczące kierunków podejmowania decyzji na zgromadzeniach. Doradcy inwestorów będą musieli zamieszczać na własnej stronie internetowej informacje m.in. o stosowanych metodach, źródłach, analizowanych informacjach, uwzględnianych uwarunkowaniach rynkowych, prawnych i regulacyjnych czy dialogu prowadzonym ze spółką lub jej interesariuszami.
Informacje te będą znajdować się na stronie przez trzy lata, co umożliwi zainteresowanym zapoznanie się również z wykorzystywaną metodologią i wynikami analiz, budując świadomość wyboru konkretnego doradcy. Inwestorzy będą mogli z łatwością porównać dane historyczne dotyczące doradcy, a także zderzyć je z wynikami jego konkurentów.
Nowa ustawa nakłada na doradców obowiązki, które zwiększą transparentność ich działania. Tego typu działalność bowiem ma istotny wpływ na sposób głosowania inwestorów, którzy niejednokrotnie polegają na ich profesjonalnych usługach.
• Nowe środki nadzorcze KNF. Komisja Nadzoru Finansowego została wyposażona w nowy środek nadzorczy w postaci zalecenia. Takie rozwiązanie pozwoli – bez wszczynania postępowania i wydawania decyzji – na szybkie zareagowanie na zauważone nieprawidłowości. Zalecenia będą mogły zostać zastosowane w trakcie oferty publicznej lub w związku z ubieganiem się o dopuszczenie papierów wartościowych do obrotu. Dzięki temu podmiot naruszający dostanie drugą szansę na skorygowanie własnych działań, unikając tym samym sankcji.
Podobną formę środka nadzorczego KNF otrzymał do walki z naruszeniami obowiązków zawiadomienia o nabyciu lub posiadaniu znacznego pakietu akcji, informowania o transakcjach zawieranych przez osoby pełniące obowiązki zarządcze oraz osoby blisko z nimi związane lub powstrzymania się przez nich od zawierania transakcji w okresach zamkniętych. Jeżeli waga naruszenia tych przepisów będzie niewielka, KNF będzie mogła wydać zalecenia zaprzestania naruszania w miejsce sankcji finansowych.
• Brak obowiązku powiadomienia KNF przed WZA. Spółki publiczne zostaną zwolnione z obowiązku przekazywania KNF wykazu akcjonariuszy uprawnionych do udziału w WZA, w których określano liczbę akcji i głosów z akcji przysługujących każdemu z nich. Ustawodawca w końcu dostrzegł brak wartości w tego typu informacjach o rzeczywistym zaangażowaniu akcjonariuszy danej spółki oraz nieużyteczność dla inwestorów (informacje te nie były przekazywane do wiadomości publicznej).
• Polityki zaangażowania. Nowe obowiązki dotyczą też pracowniczych funduszy emerytalnych, funduszy inwestycyjnych oraz alternatywnych spółek inwestycyjnych. Na inwestorów instytucjonalnych oraz podmioty zarządzające aktywami nałożono obowiązki opracowywania i upubliczniania polityki dotyczącej zaangażowania oraz informacji o strategii inwestycyjnej odnoszącej się do dokonywanych przez te podmioty inwestycji w spółki notowane na rynku regulowanym. Ma to zwiększyć przejrzystość tych instytucji i zwiększyć świadomość inwestorów. Zapewni to także inwestorom kontrolę nad realizacją tych polityk i strategii na podstawie corocznych sprawozdań i informacji zamieszczanych na stronach internetowych.
• Nieposzlakowana opinia członka zarządu ASI. Nieznacznie zmieniono warunki, jakie powinien spełniać członek zarządu zarządzającego alternatywnym funduszem inwestycyjnym. Będzie on musiał posiadać „nieposzlakowaną opinię” w związku ze sprawowanymi funkcjami. Do tej pory wystarczyła „dobra opinia”, w praktyce więc można spodziewać się bardziej wnikliwych działań kontrolnych w tym zakresie.