Jestem pracownikiem wydziału księgowego urzędu miasta. Przygotowuję m.in. sprawy związane ze zmianami wieloletniej prognozy finansowej (wpf). Pojawiła się wątpliwość, czy zasadne będzie wcześniejsze podjęcie uchwały o zmianie wpf (zmniejszenie rozchodów) w związku ze złożonym w banku wnioskiem o przesunięcie na przyszły rok terminu spłaty kredytu na kwotę 100 tys. zł? Dopiero po przyjęciu uchwały chcemy podpisać umowę z bankiem.
Na takie pytanie nie ma wprost odpowiedzi w przepisach, jednak nie jest to właściwa kolejność. Wskazówek, jak należy postąpić, dostarcza analiza ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869). Pomocniczo warto odwołać się również do wybranego orzecznictwa.

Koniecznie na piśmie

Jednak najpierw trzeba się odnieść do samej umowy kredytu, która została zdefiniowana w art. 69 ust. 1 i 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe. Z tego aktu wynika, że przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy – na czas oznaczony w umowie – określoną kwotę z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie. Ta powinna być zawarta na piśmie i określać m.in.: strony umowy; kwotę i walutę kredytu; cel, na który został udzielony; zasady i termin spłaty; wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany; sposób zabezpieczenia spłaty; warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy. Z istoty tej regulacji wynika więc, że umowa powinna mieć formę pisemną. Zatem również wszelkie jej zmiany wymagają formy pisemnej, tym bardziej że stroną zobowiązania jest jednostka sektora finansów publicznych. Ma to doniosłe konsekwencje prawne w stosunku do wieloletniej prognozy finansowej.
Raty kredytów frankowych będą niższe
Raty kredytów frankowych będą niższe

Zobacz również

Wpf ma być rzetelna i realistyczna

Wpf została zaś uregulowana w art. 226 i następnych ustawy o finansach publicznych. Na szczególną uwagę zasługuje ust. 1 ww. artykułu, w którym postanowiono, że powinna być ona realistyczna i określać dla każdego roku objętego prognozą m.in.:
  • przychody i rozchody budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem długu zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia;
  • kwotę długu jednostki samorządu terytorialnego oraz sposób sfinansowania jego spłaty;
  • relacje, o których mowa w art. 242–244, w tym informację o stopniu niezachowania tych relacji w przypadkach, o których mowa w art. 240a ust. 4 i 8 oraz art. 240b;
  • kwoty wydatków bieżących i majątkowych wynikających z limitów wydatków na planowane i realizowane przedsięwzięcia, o których mowa w ust. 3.
Na podstawie powyższego przepisu ukształtowało się orzecznictwo sądowo-administracyjne, które wyraźnie podkreśla konieczność zachowania realistyczności prognozy. Przykładowo w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 7 lutego 2019 r. (sygn. akt I SA/Ol 759/18) wskazano, że: „Podnieść należy, iż wieloletnia prognoza finansowa nie jest planem i należy ją uznać za próbę przewidywania przyszłości na podstawie znanych zdarzeń”. Z kolei w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 23 kwietnia 2018 r. (sygn. akt I SA/Gl 224/18) m.in. stwierdzono, że: „Najważniejszym zaś elementem planowania wieloletniego jest zdolność do przygotowania możliwie precyzyjnej prognozy dochodów i wydatków, z uwzględnieniem wpływu różnych czynników na warunki prowadzenia gospodarki finansowej w latach kolejnych. Dlatego też przepisy wymagają, aby wieloletnia prognoza była realistyczna. Minimalną szczegółowość wpf określa ust. 1. Ustalenie większej szczegółowości prognozy pozostawione zostało do decyzji organów j.s.t.”. Z kolei w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 marca 2017 r. (sygn. akt II GSK 1911/15) zaakcentowano, że: „Wieloletnia prognoza finansowa nie stanowi planu, a prognozę, czyli plan działań finansowych na przyszłość, tym niemniej jest to dokument, który powinien zawierać realistyczne dane odnoszące się do gospodarki finansowej konkretnej jednostki w sposób maksymalnie realny, z uwzględnieniem wielu zmiennych czynników, które mogą w przyszłości mieć wpływ na wspomnianą gospodarkę finansową JST”.

Zdarzenie przyszłe i niepewne

Właśnie w kontekście realności należy ocenić proponowany zamiar wcześniejszego podjęcia uchwały przed zawarciem umowy z bankiem. Z pewnością nie byłoby wątpliwości co do legalności zmiany prognozy, gdyby została ona wprowadzona w zakresie przesunięcia terminu spłaty kredytu z 2019 na 2020 r. i zmniejszenia rozchodów roku bieżącego już po zawarciu zmiany umowy z bankiem. Według art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy o finansach publicznych rozchodami publicznymi są przecież m.in. spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów. Jednak z opisu wynika, że nie doszło jeszcze do formalnej zmiany umowy kredytowej, bowiem gmina dopiero złożyła wniosek do banku o przesunięcie terminu spłaty. Można więc powiedzieć, że jest to zdarzenie przyszłe i niepewne. Skoro tak, to zmniejszenie w wieloletniej prognozie finansowej kwoty rozchodów w bieżącym roku jest po prostu przedwczesne, bowiem aktualnie warunki spłaty kredytu nie zostały jeszcze zmienione i póki do tego nie dojdzie, kredyt musi być spłacony w 2019 r. Należy więc przyjąć, że samo złożenie wniosku do banku o zmianę terminu płatności nie może świadczyć o zachowaniu realistyczności wspomnianej prognozy.
Z zestawienia powyższych argumentów wynika więc, że samo złożenie wniosku do banku o przesunięciu terminu spłaty kredytu z roku bieżącego na 2020 r. nie może być podstawą nowelizacji uchwały o wieloletniej prognozie finansowej. Dopiero zawarcie w formie pisemnej zmiany umowy kredytowej mogłoby uzasadniać omawianą operację w odniesieniu do rozchodów.
Podstawa prawna:
Art. 69 ust. 1 i 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2187 ze zm.).
Art. 6 ust. 2 pkt 1 oraz art. 226 i nast. ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869).