Niemal każdy zna powiedzenie „znalezione, nie kradzione”, jednak już niewielu zdaje sobie sprawę, że nie ma ono żadnego pokrycia w przepisach. Znalezienie rzeczy nie powoduje bowiem, że automatycznie stajemy się jej właścicielami. Wręcz przeciwnie – prawo nakłada na nas obowiązek jej zwrotu albo poinformowania właściwego organu. W zamian za to można liczyć na nagrodę pieniężną (znaleźne).

„Znalezione, nie kradzione”. Czy aby na pewno?

- Podczas szkoleń organizowanych przez fundację, często spotykamy się ze zdziwieniem uczestników, że powszechnie znane porzekadło „znalezione, nie kradzione”, niestety nie ma pokrycia w przepisach, a stosowanie takich niesprawdzonych złotych myśli w praktyce może skończyć się nieprzyjemnymi konsekwencjami – wskazuje Adam Walas, prawnik, Prezes Fundacji Smart Law.

A te zostały uregulowane w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o rzeczach znalezionych. Ponadto ten akt prawny określa również obowiązki i prawa znalazcy.

Do tych pierwszych należy przede wszystkim powinność jej zwrotu właścicielowi. Jeżeli znalazcy znana jest jego osoba i miejsce pobytu powinien ją niezwłocznie zawiadomić o znalezieniu rzeczy i wezwać ją do odbioru.

Przykład: Idąc ulicą znaleźliśmy czyjś portfel. Z dokumentów, które znajdowały się w środku poznaliśmy dane jego właściciela i miejsce zamieszkania. W takiej sytuacji powinniśmy niezwłocznie go poinformować o tej okoliczności i wezwać do odbioru portfela.

W praktyce jednak częściej będziemy mieli do czynienia z sytuacją, gdy nie będziemy znali danych osoby uprawnionej do odbioru rzeczy. Co w takiej sytuacji? Przepisy regulują tę kwestię trochę inaczej w zależności od rodzaju znalezionego przedmiotu oraz miejsca, w którym to nastąpiło.

Kiedy można uchylić się od płacenia alimentów na pełnoletnie dziecko
Kiedy można uchylić się od płacenia alimentów na pełnoletnie dziecko

Zobacz również

Ogólna reguła stanowi, że powinniśmy niezwłocznie zawiadomić o jej znalezieniu starostę właściwego ze względu na nasze miejsce zamieszkania lub znalezienia rzeczy.

Przyjrzyjmy się teraz innym konfiguracjom.

Rzecz znaleziona w cudzym pomieszczeniu

W takiej sytuacji przepisy zobowiązują nas abyśmy zawiadomili osobę zajmującą to pomieszczenie i na jej żądanie oddali rzecz na przechowanie. Jeśli więc np. znajdziemy rzecz w sklepie powinniśmy oddać ją prowadzącemu tę placówkę.

Miejsce publiczne

Jeżeli znaleźliśmy rzecz w budynku publicznym (np. urzędzie), innym budynku lub pomieszczeniu otwartym dla publiczności albo środku transportu publicznego (np. autobusie) powinniśmy oddać ja zarządcy tego obiektu. Ten po upływie 3 dni od dnia otrzymania rzeczy przekazuje on ją właściwemu staroście, chyba że w tym terminie zgłosi się osoba uprawniona do odbioru rzeczy.

Znalezione pieniądze

Inaczej została uregulowana również sytuacja, w której znalezionym przedmiotem są pieniądze, papiery wartościowe, kosztowności czy rzeczy o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej. W takiej sytuacji, jeżeli nie znamy osoby uprawnionej i miejsca jej pobytu, niezwłocznie powinniśmy oddać je właściwemu staroście. Chyba, że kwota znalezionych pieniędzy nie przekracza 100 zł. Wtedy powyższy obowiązek nas nie dotyczy i możemy zachować te środki pieniężne. Znalezienie zatem 50 zł nie będzie się się wiązało z wizytą u starosty.

Kiedy rzecz znalezioną oddajemy Policji?

Kto znalazł rzecz, której posiadanie wymaga pozwolenia, w szczególności broń, amunicję, materiały wybuchowe albo dowód osobisty lub paszport, niezwłocznie oddaje rzecz najbliższej jednostce organizacyjnej Policji. Jeżeli oddanie rzeczy wiązałoby się z zagrożeniem życia lub zdrowia (np. w przypadku znalezienia broni) – zawiadamia o miejscu, w którym rzecz się znajduje.

Znaleźne

- Ustawodawca na szczęście przewidział, że trzeba zmotywować społeczeństwo do zachowania zgodnego z dobrymi obyczajami i wprowadził zasadę, wg której znalazca może żądać znaleźnego w wysokości 1/10 wartości rzeczy – wskazuje Adam Walas.

Powyższe roszczenie powinno być zgłoszone najpóźniej do chwili wydania rzeczy osobie uprawnionej do jej odbioru. W przypadku zaś gdy rzecz nie jest przechowywana przez znalazcę, znalazca może zastrzec wobec przechowującego, że będzie żądał znaleźnego. W takiej sytuacji przechowujący zawiadamia znalazcę o wydaniu rzeczy osobie uprawnionej do jej odbioru oraz o jej adresie zamieszkania albo siedziby, a znalazca może zgłosić żądanie znaleźnego w terminie miesiąca od dnia zawiadomienia go o wydaniu rzeczy. Przechowujący informuje o tym osobę uprawnioną do odbioru rzeczy.

Odwołanie darowizny [OPIS, PRZYKŁADY]
Odwołanie darowizny [OPIS, PRZYKŁADY]

Zobacz również

W przypadku, gdy rzecz znaleziona jest zabytkiem lub materiałem archiwalnym i stała się własnością Skarbu Państwa, znalazcy przysługuje specjalne znaleźne. Jest one nazywane nagrodą, której wysokość została określona w rozporządzeniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie nagród za znalezienie zabytków lub materiałów archiwalnych. W zależności od rodzaju rzeczy, nagroda (znaleźne) może mieć różną wysokość i postać - pieniężną albo dyplomu. Znaleźne w formie nagrody pieniężnej przyznaje się, gdy zabytek lub materiał archiwalny posiada znaczną wartość historyczną, artystyczną, naukową lub materialną. W pozostałych przypadkach przyznaje się dyplom.

Nagrodę pieniężną przyznaje się w wysokości do 30-krotności kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.