Aplikantka aplikacji radcowskiej lub adwokackiej, która przez urodzenie dziecka lub powikłania po ciąży nie przystąpi do egzaminu kończącego, będzie mogła przedłużyć wpis na listę o rok. Jeśli jednak to aplikant nie mógłby przystąpić do egzaminu ze względu na konieczność zajęcia się dzieckiem – takie prawo nie będzie mu przysługiwać.
W Sejmie procedowany jest właśnie projekt nowelizacji ustawy – Prawo o adwokaturze oraz ustawy o radcach prawnych. W zeszłym tygodniu zajmowała się nim komisja sprawiedliwości i praw człowieka. Projekt zakłada, że odpowiednie organy samorządów zawodowych – czyli odpowiednio okręgowa rada adwokacka oraz rada okręgowej izby radców prawnych – na wniosek zainteresowanego – będzie mogła wydłużyć aplikantowi jego status o rok.
Projekt przewiduje jednak tylko trzy przypadki, w których będzie to możliwe – wystąpienie u aplikantki powikłań związanych z przebiegiem ciąży, trwających co najmniej 30 dni przypadające w okresie ostatnich 6 miesięcy trwania aplikacji lub w okresie od jej zakończenia do dnia zakończenia egzaminu; urodzenia w tym okresie przez aplikantkę dziecka (albo gdy termin porodu został ustalony nie później niż 3 miesiące od dnia zakończenia egzaminu) oraz w razie choroby aplikanta powodującej niezdolność do pracy przez co najmniej 90 dni albo wymagającej hospitalizacji przez minimium 21 dni – w okresie ostatniego pół roku aplikacji lub w okresie od jej zakończenia do dnia zakończenia egzaminu radcowskiego.
Jak widać, dwa z trzech dopuszczalnych przypadków dotyczą wyłącznie kobiet, na co wskazuje choćby forma żeńska używa w przepisie (na marginesie dodać można, że w pierwotnym projekcie złożonym przez komisję petycji we wszystkich przypadkach była forma męska – „aplikant”).
A zatem, jeśli to ojciec dziecka (lub partner matki) nie będzie mógł przystąpić do egzaminu ze względu np. na konieczność zajęcia się dzieckiem lub matką (co jest prawdopodobne np. w przypadku powikłań po ciąży), nie będzie mógł liczyć na przedłużenie statusu aplikanta.
Projekt nie przewiduje też wielu innych sytuacji życiowych niezwiązanych z urodzeniem dziecka czy chorobą, które jednak mogą uniemożliwić podejście do egzaminu zawodowego w pierwszym roku po ukończeniu aplikacji. Dlatego posłowie Marek Święcicki, Kamila Gasiuk-Pihowicz i Borys Budka złożyli propozycje poprawki, która uprawniałaby organy samorządu do przedłużenia wpisu na listę aplikantów w przypadku wystąpienia szczególnie ważnych okoliczności uniemożliwiających przystąpienie do egzaminu zawodowego w najbliższym terminie po zakończeniu aplikacji.
Postulat ten poparli też obecni na posiedzeniu przedstawiciele samorządu adwokackiego i radcowskiego (choć proponowali też, by dodać przedstawione w projekcie trzy przypadki z poprzedzone słowami „w szczególności”).
Komisja nie zdecydowała się przyjąć tych poprawek, a jedynie dodała je do sprawozdania jako wnioski mniejszości. Oznacza to, że Sejm, głosując na posiedzeniu plenarnym, może je jeszcze przyjąć (choć, jak pokazuje praktyka, jest to mało prawdopodobne). Prócz tego komisja dodała do projektu przepisy pozwalające zachować spójność w ustawie – Prawo o adwokaturze (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1184 ze zm.) i w ustawie o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2115 ze zm.), a w tym m.in. wskazanie, że aplikant w przypadku pozytywnej decyzji rady okręgowej, może zastępować w sądzie adwokata lub radcę prawnego. Na braki redakcyjne w tej kwestii samorządy zawodowe zwracały uwagę już na wcześniejszych etapach procesu legislacyjnego.
Etap legislacyjny
Projekt po I czytaniu w Sejmie
