Spółki wydobywcze znowu będą mogły nabywać ziemię rolną bez ograniczeń. Taką furtkę otworzy im nowelizacja ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, nad którą kończą się prace w resorcie rolnictwa.
Przepisy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa z 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 585 ze zm.) skutecznie ograniczyły możliwość zakupu gruntów przez przedsiębiorstwa z branży energetycznej i surowcowej na potrzeby budowy czy modernizacji infrastruktury wydobywczej, wytwórczej czy przesyłowej. Zgodnie z ustawą uprawnienie do nabycia ziemi rolnej powyżej 0,3 ha przysługuje bowiem w pierwszej kolejności rolnikom indywidualnym.
Dotyczy to także nieruchomości położonych w obrębie obszaru górniczego. W przypadku niektórych spółek specjalizujących się w wydobyciu kopalnianym takie ograniczenia spowodowały poważne trudności w wykonywaniu działalności eksploatacyjnej wynikającej z posiadanej koncesji. Zwłaszcza tam, gdzie nie istnieje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Tak się właśnie stało np. w przypadku Grupy Azoty Kopalnie i Zakłady Chemiczne Siarki „Siarkopol”. Zarządza ona kopalnią siarki Osiek, jedyną kopalnią na świecie pozyskującą siarkę metodą podziemnego wytapiania. Ponieważ plan zagospodarowania przestrzennego dla terenu złoża górniczego nie jest jeszcze gotowy (prace nad nim potrwają jeszcze co najmniej do końca 2019 r.), przedsiębiorstwo praktycznie nie ma obecnie możliwości zakupu nieruchomości rolnych na potrzeby zadań objętych koncesją wydobywczą. A są one niezbędne do złożenia przez niego wniosku o przedłużenie terminu ważności koncesji, która wygaśnie w 2020 r. Nowelizacja przygotowana przez Ministerstwo Rolnictwa wprowadzi wyjątek od restrykcji w obrocie ziemią rolną dla przypadków nabywania nieruchomości na podstawie prawa geologicznego i górniczego (tj. Dz.U. z 2017 r. poz. 2126).
Obok przedsiębiorstw wydobywczych na przywileje może liczyć także spółka celowa odpowiedzialna za budowę Centralnego Portu Komunikacyjnego. Żeby kupić nieruchomości rolne, nie będzie zobowiązana do ubiegania się o uprzednią zgodę na transakcję ze strony szefa Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR). Jak pisaliśmy wczoraj, nowe ułatwienia uzyskają również firmy znajdujące się w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego i egzekucyjnego. Sprzedaż posiadanej przez nie ziemi nie będzie już uzależniona od zielonego światła od KOWR. Ponadto agencja rolnicza nie będzie miała już prawa pierwokupu na nabycie ziemi w wyniku podziału, przekształcenia bądź łączenia spółek. Krajowemu ośrodkowi zostanie też odebrany ten przywilej w stosunku do akcji i udziałów spółek kapitałowych, które są właścicielami bądź użytkownikami wieczystymi gruntów rolnych o powierzchni mniejszej niż 5 ha.
Nowe przepisy w założeniu pomogą położyć kres przypadkom rozwiązywania, zmiany bądź odstąpienia od umowy sprzedaży gruntów rolnych oraz obciążenia zbywanej nieruchomości (włączając w to ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego) w sytuacji, gdy krajowy ośrodek wyraził zamiar skorzystania z prawa pierwokupu. W dotychczasowej praktyce stosowania ustawy zdarzało się, że strony planowanej transakcji, dowiadując się o tym, że KOWR chce skorzystać ze swojego przywileju, próbowały odstąpić od umowy. W wyniku nowelizacji wszelkie próby rozwiązania czy modyfikacji umowy od chwili jej zawarcia mają stać się nieważne z mocy prawa.
