Państwowa kompensata dla ofiar przestępstw istnieje w Polsce od 2005 r. Wcześniej nie było w polskim prawie regulacji umożliwiających ofiarom przestępstw dochodzenie od Skarbu Państwa świadczenia, które równoważyłoby skutki popełnionego przestępstwa w sytuacji, gdy ich egzekwowanie od sprawcy lub z innych źródeł nie jest możliwe.
Jak wyjaśnił wiceminister sprawiedliwości Zbigniew Wrona, na mocy tej ustawy ofiary niektórych przestępstw lub ich najbliżsi mogą ubiegać się o przyznanie kompensaty, pokrywającej utracone zarobki lub inne środki utrzymania, koszty leczenia oraz koszty pogrzebu, będące skutkiem popełnienia przestępstwa. Wysokość kompensaty nie może przekroczyć 12 tys. zł.
Według nowych przepisów orzekaniem w sprawach o kompensatę ma się zajmować sąd rejonowy, właściwy dla miejsca zamieszkania ofiary - w takich sprawach mogliby orzekać referendarze sądowi.
"Od kilku lat liczba występujących o państwową kompensatę maleje"
Wrona ocenił, że nowe rozwiązanie powinno ułatwić ubieganie się o przyznanie takiego świadczenia. Jak poinformował, od kilku lat liczba występujących o państwową kompensatę maleje. W 2006 r. było to 350 osób, w 2007 r. - 300, a w roku ubiegłym - 144.
"W 2008 roku średnia zasądzona kwota wyniosła 5400 złotych, podczas gdy rok wcześniej było to około 4 tysięcy" - powiedział wiceminister.
"Limit 12 tys. zł jest "śmieszny"
Wiceprzewodniczący sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka Arkadiusz Mularczyk (PiS) podkreślił, że proponowany projekt to dobre rozwiązanie. Jednak limit 12 tys. zł ocenił jako "śmieszny". Jego zdaniem, należałoby się zastanowić nad jego zwiększeniem.
Dotychczas ofiary przestępstw nieumyślnych nie miały możliwości dochodzenia kompensaty. W efekcie nowelizacji zlikwidowany zostanie dotychczasowy podział na ofiary przestępstw umyślnych i nieumyślnych, a także ofiary przestępstw umyślnych z użyciem przemocy lub bez jej użycia.
Projekt nowelizacji przewiduje, że wniosek o kompensatę będzie mógł złożyć prokurator, jeśli ofiara przestępstwa nie będzie mogła tego zrobić samodzielnie. Ma to dotyczyć sytuacji, gdy np. ofiara przestępstwa jest osobą niepełnosprawną lub doznała ciężkiego rozstroju zdrowia.