Zwołano nadzwyczajne posiedzenie Krajowej Rady Sądownictwa

Projekt ten ma być jedną ze zmian ustawowych reformujących sądownictwo. Ministerstwo Sprawiedliwości w środę poinformowało o skierowaniu go do konsultacji. Po zmianach Rada miałaby się składać z dwóch zgromadzeń, a jednym z głównych założeń reformy jest - jak to określa MS - "demokratyzacja wyboru KRS".

Jak wynika z pisma wiceministra sprawiedliwości Marcina Warchoła do KRS, które zostało zamieszczone na stronach Rządowego Centrum Legislacji, opinia Rady o tym projekcie powinna zostać przedstawiona do wtorku 31 stycznia. "Zakreślony termin związany jest z koniecznością pilnego procedowania projektu ustawy mającej na celu dostosowanie postanowień ustawy o KRS do nowych zasad działania Rady, w tym nowego trybu wyboru członków tej Rady" - napisał Warchoł.

"Jest to projekt ustrojowy, zmieniający 27 lat rozumienia ustawy o KRS oraz przyjętej w 1997 r. konstytucji. Nagle wszystko ma być przewrócone i daje nam się piątek, weekend oraz poniedziałek na zaopiniowanie. Mamy się w tym czasie zebrać, przeczytać, podyskutować i zająć stanowisko" - powiedział PAP rzecznik prasowy KRS sędzia Waldemar Żurek odnosząc się do wskazanego przez MS terminu zaopiniowania.

Ocenił, że jego zdaniem projekt "najeżony jest niekonstytucyjnymi przepisami". Początek posiedzenia Rady zaplanowano w siedzibie KRS na godz. 17.

Wcześniej - od godz. 9.30 - odbędzie się zebranie przedstawicieli sędziów sądów apelacyjnych oraz przedstawicieli sędziów z poszczególnych okręgów. Zebranie, w którym może uczestniczyć nawet kilkaset osób, ma odbyć się w jednym ze stołecznych centrów konferencyjnych; ma mieć charakter roboczy i zamknięty dla mediów.

Zebranie to jest pokłosiem jednej z uchwał przyjętych we wrześniu zeszłego roku przez obradujący wówczas w Warszawie Nadzwyczajny Kongres Sędziów Polskich.

"Zwracamy się z apelem do Krajowej Rady Sądownictwa o zwołanie zebrania przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów okręgów oraz o zainicjowanie zwołania Kongresu Prawników Polskich" - napisano m.in. w tamtej uchwale. Według uchwały od wielu lat można zaobserwować, że "władza ustawodawcza i wykonawcza podejmują działania mające na celu podporządkowanie sobie władzy sądowniczej. Proces ten w ostatnim czasie uległ znacznej intensyfikacji".

Jak powiedział sędzia Żurek zebranie przedstawicieli zgromadzeń sędziowskich zwołane zostało na 30 stycznia już przed kilkoma tygodniami. Jego tematem miała być aktualna sytuacja sądownictwa, ale - jak dodał Żurek - w związku z ostatnio przedstawionym projektem o KRS tematyka obrad może ulec modyfikacji.

Rzecznik KRS wyjaśnił, że tego typu zgromadzenia sędziów z całego kraju zwykle mają charakter wyborczy - gdy wybierani są delegaci do KRS - lub sprawozdawczy. "Mogą jednak mieć charakter nadzwyczajny, jak to zgromadzenie, które się zbiera w poniedziałek" - powiedział.

Obecnie KRS, będąca konstytucyjnym organem stojącym na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, składa się z 25 członków. Sędziów do Rady wybierają przedstawiciele zgromadzeń sędziowskich; z urzędu należą do niej I prezes Sądu Najwyższego, prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, minister sprawiedliwości, a także posłowie i senatorowie oraz przedstawiciel prezydenta. Rada opiniuje kandydatów na sędziów (oraz do awansu do sądu wyższego szczebla) i przedstawia ich do powołania prezydentowi.

Po planowanych zmianach utworzone miałyby zostać dwa nowe organy KRS: Pierwsze i Drugie Zgromadzenie Rady. W skład pierwszego wejdą: I Prezes SN, prezes NSA, minister sprawiedliwości, osoba powołana przez prezydenta, czterech posłów i dwóch senatorów. Drugie Zgromadzenie ma tworzyć 15 sędziów wszystkich szczebli - jak informowało MS - "zgłaszanych przez kluby poselskie i marszałka Sejmu, a rekomendowanych przez stowarzyszenia sędziowskie".

"Przewiduje się, iż sędziów do pełnienia funkcji członków KRS będzie wybierał Sejm spośród kandydatów przedstawionych przez marszałka Sejmu. Kandydatury te będą przedstawiane przez marszałka Sejmu w oparciu o propozycje zgłoszone przez Prezydium Sejmu albo grupy co najmniej 50 posłów" - wskazano w uzasadnieniu projektu. Ma to na celu - jak dodano - zobiektywizowanie trybu wyboru kandydatów. Dotychczas bowiem - jak pisało w komunikacie MS - o wyborze członków Rady "decydowały w praktyce sędziowskie elity".

Projekt ustawy zakłada m.in., że mandat piętnastu członków obecnej KRS wybranych na podstawie dotychczasowych przepisów spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych ma wygasnąć po upływie 90 dni od wejścia w życie nowej ustawy.

"Istotnym elementem gwarantującym transparentność i lepszą weryfikację osób ubiegających się o urząd sędziego, ma być wymóg przedstawiania przez KRS co najmniej dwóch kandydatów, a nie jak dotąd jednego, spośród których prezydent będzie wybierał sędziego na wolne stanowisko" - informowało ponadto MS.

Do proponowanych zmian m.in. w wyborze sędziów - członków KRS - krytycznie odniosły się już przed kilkoma dniami we wspólnym oświadczeniu cztery stowarzyszenia sędziowskie. Według nich planowane reformy zmierzają do podporządkowania sądów politykom.