Właściciel może żądać od gminy m.in. odszkodowania albo wykupienia nieruchomości, gdy w wyniku zmiany planu zagospodarowania przestrzennego korzystanie z nieruchomości stało się niemożliwe lub ograniczone.
Gminy, uchwalając akty planistyczne, określają nie tylko dopuszczalny zakres zagospodarowania terenu, ale również doprecyzowują granicę korzystania przez właścicieli i użytkowników wieczystych z nieruchomości. Akty te nie są jednak jedyną podstawą kształtowania zabudowy obowiązującą na terenie gminy. Zgodnie z ustawą gdy na danym terenie nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego, prawo własności bądź użytkowania wieczystego może być ukształtowane na podstawie decyzji o warunkach zabudowy.

Kompetencje samorządu

Tak szerokie uprawnienia jednostek samorządu terytorialnego nie oznaczają, że gminy mają w tym zakresie niczym nieograniczoną swobodę. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym wskazuje się, że wprawdzie gminy mogą wprowadzać ograniczenia prawa własności, ale nie powinny one wynikać z dowolności, lecz mają być uzasadnione istotnym znaczeniem celu ich wprowadzenia (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 grudnia 2009 r., II OSK 1610/2009, www.orzeczenia.nsa.gov.pl).
Oznacza to, że formalny wymóg ograniczenia prawa własności w przypadku miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest spełniony, gdy taka decyzja gminy znajduje podstawę w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym.
To jest tylko część artykułu, zobacz pełną treść w e-wydaniu Dziennika Gazety Prawnej: Jak otrzymać odszkodowanie za zmianę przeznaczenia działki.
W pełnej wersji artykułu:

Jaka jest odpowiedzialność gmin

Jakie uprawnienia ma właściciel

Jakie są niezbędne przesłanki dochodzenia uprawnień

Czy gmina może odebrać nieruchomość, gdy ustanowiono na niej użytkowanie wieczyste

W jaki sposób mogę sprawdzić przeznaczenie terenu pod inwestycje

Czy właścicielowi przysługuje odszkodowanie za obniżenie wartości lokalu