SENTENCJA - Jeżeli w trakcie sprawy powód zbył wierzytelność, to nabywca może wstąpić w jego miejsce tylko za zgodą obu stron. Zgoda może być wyrażona nawet w sposób dorozumiany. Samo złożenie oświadczenie o chęci wstąpienia nie wystarcza. SYGN. AKT II CSK 134/08
Bank dochodził przed sądem wierzytelność w stosunku do dwóch spółek oraz Leokadii i Tadeusza Z. W trakcie sprawy Bank sprzedał wierzytelność innej spółce. Pozwani uznali roszczenie, a Bank cofnął pozew i złożył w sądzie wniosek o umorzenie postępowania i obciążenie pozwanych kosztami procesu. Sąd I instancji umorzył postępowanie na podstawie art. 355 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z nim sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew. W ocenie sądu zbycie wierzytelności nie ma wpływu na dalszy przebieg sprawy, ale nabywca wierzytelności nie wszedł do udziału w sprawie. Powód mógł więc cofnąć powództwo po złożeniu oświadczenia o jego uznaniu. Co prawda, nabywca złożył oświadczenie, że chce wstąpić w miejsce powoda, ale powód nie wyraził na to zgody nawet w sposób dorozumiany.
Na to postanowienie zażalenie złożył Tadeusz Z., jednak sąd II instancji oddalił je. Wtedy wniósł skargę kasacyjną. Zarzucał w niej przede wszystkim naruszenie art. 192 par. 1 pkt 3 k.p.c. przez przyjęcie, że zbycie wierzytelności jest obojętne dla dalszego przebiegu sprawy. Zgodnie z treścią przepisu zbycie w toku sprawy rzeczy lub prawa, objętych sporem, nie ma wpływu na dalszy bieg sprawy. Nabywca może jednak wejść na miejsce zbywcy za zezwoleniem strony przeciwnej. A w tej sprawie nabywca złożył takie oświadczenie.
Sąd Najwyższy oddalił skargę. W ustnym uzasadnieniu postanowienia powołał wyrok SN z 19 października 2005 r. (V CSK 708/04). Przypomniał, że do wstąpienia nabywcy w miejsce zbywcy konieczna jest zgoda obu stron. Sąd potwierdził, że zgoda może być wyrażona także w sposób dorozumiany, tj. przez brak sprzeciwu. Powód jednak nie wyraził takiej zgody, ale cofnął pozew i wniósł wniosek o umorzenie postępowania oraz obciążenie pozwanych kosztami procesu. Z pewnością nie można tego traktować jako dorozumianej zgody, a należy odczytać jako sprzeciw. Wobec tego po stronie powodowej nie doszło do przekształcenia i sąd prawidłowo umorzył postępowanie. Jednak nabywca wierzytelności będzie mógł wystąpić w nowym procesie o zapłatę należności (art. 509 par. 2 k.c.).