Postępowanie cywilne jest nieważne, gdy w sprawie orzekł sąd rejonowy, mimo właściwości rzeczowej sądu okręgowego. Nawet wtedy, gdy sprawa została mu przekazana właśnie przez ten sąd – uchwalił Sąd Najwyższy.
Powód wniósł do sądu rejonowego o ustalenie, że jest wyłącznym właścicielem grobu. Sąd stwierdził, że ze względu na charakter sprawy jest niewłaściwy i przekazał ją sądowi okręgowemu. Ten jednak również uznał się za niewłaściwy i zwrócił sprawę rejonowemu.
Tam sędziowie zdecydowali o oddaleniu powództwa. Na skutek apelacji sąd okręgowy zwrócił się o rozstrzygnięcie wątpliwości do Sądu Najwyższego.
Sędziowie SN stwierdzili, że naruszenie właściwości często prowadzi do nieważności postępowania w sprawie, w której orzekł sąd rejonowy, mimo że właściwy był sąd okręgowy. Zgodnie z procedurą cywilną sąd, któremu przekazano sprawę według właściwości, jest związany tym postanowieniem.
Nie dotyczy to jednak sądu wyższego rzędu, który może zwrócić sprawę sądowi przekazującemu.
Jeżeli sąd okręgowy przy rozpoznawaniu apelacji zauważy jednak, że poprzednio, odsyłając sprawę, nieprawidłowo ocenił kwestię właściwości rzeczowej, powinien naprawić ten błąd, czyli uchylić zaskarżony wyrok z powodu nieważności i przejąć sprawę do rozpoznania w pierwszej instancji.
Uchwała SN z 26 stycznia 2012 r., sygn. akt III CZP 86/11.
