Organ orzekający o odmowie umorzenia środków refundacji na wyposażenie stanowisk pracy dla bezrobotnych w pierwszej kolejności powinien wykazać brak istnienia przesłanek umorzenia.
STAN FAKTYCZNY: Przedsiębiorca zwrócił się do powiatowego urzędu pracy o umorzenie zwrotu refundacji. Pomoc w kwocie niecałych 15 tys. zł została przyznana w listopadzie 2004 r. na wyposażenie i doposażenie stanowisk pracy dla skierowanych bezrobotnych.
Decyzją z kwietnia 2009 r. starosta odmówił umorzenia zarówno należności z tytułu refundacji, jak i należnych odsetek oraz pozostałych kosztów. W sumie ponad 27 tys. zł. Starosta powołał się na ustawę z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 z późn. zm.).
Wnioskodawca odwołał się od tej decyzji. Wskazał, że był zmuszony do zamknięcia działalności gospodarczej, w konsekwencji czego sam stał się osobą bezrobotną. Ponadto ma na utrzymaniu dwoje dzieci, znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, zamieszkuje u rodziców. W jego ocenie sytuacja rodzinna i finansowa w pełni uzasadniają umorzenie zwrotu dotacji, która została mu przyznana. Wojewoda utrzymał jednak w mocy kwestionowaną decyzję.
Z UZASADNIENIA: Były przedsiębiorca zaskarżył odmowę umorzenia do sądu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uwzględnił skargę. Sąd zauważył, że między skarżącym a starostą-powiatowym urzędem pracy doszło do zawarcia umowy. Następnie została ona skutecznie wypowiedziana przez starostę, a fakt ten, jak i wysokość zadłużenia skarżącego wynika z prawomocnego wyroku sądu rejonowego.
Sąd podkreśli, że dochodzenie zwrotu roszczeń z tytułu zawartej umowy następuje w drodze postępowania cywilnego. Jednak ustawodawca wprowadził możliwość zastosowania przez organ ulg w spłacie należności. Zgodnie z przepisami starosta może po zasięgnięciu opinii powiatowej rady zatrudnienia umorzyć te należności w całości albo w części. Powodem jest m.in. to, że dochodzenie należności mogłoby pozbawić niezbędnych środków utrzymania osobę zobowiązaną do ich zwrotu albo osobę pozostającą na jej utrzymaniu.
Organ I instancji wydał orzeczenie po zasięgnięciu opinii powiatowej rady zatrudnienia. Zdaniem sądu choć opinia ta jest niezbędna do wydania rozstrzygnięcia w sprawie, to nie wiąże organu. Tylko organ, tj. starosta, posiada kompetencje do wydania orzeczenia w sprawie umorzenia pobranych środków.
Organ, orzekając o odmowie umorzenia pobranych środków, w pierwszej kolejności powinien wykazać brak istnienia przesłanek umorzenia. W przypadku skarżącego organy nie wywiązały się z tego obowiązku. W ocenie WSA zestawienie wysokości dochodów rodziny skarżącego i wartości jego zadłużenia wskazuje na to, że egzekucja całości zadłużenia mogłaby doprowadzić do pozbawienia środków utrzymania rodziny, pod warunkiem że nie zostanie ustalony brak posiadania ruchomości pozwalających na zaspokojenie wierzyciela w przeważającej części.
Organ administracji, rozpatrując kwestię możliwości zastosowania dobrodziejstwa umorzenia zadłużenia, powinien też wziąć pod uwagę to, że przepis ten przewiduje możliwość częściowego umorzenia zobowiązania.
Zdaniem sądu w przypadku niepowodzenia inwestycji, wcześniejsza pomoc przyznana przedsiębiorcy nie może przeradzać się w instrument czyniący z beneficjenta tej pomocy klienta instytucji pomocy społecznej.
Ustawa daje organom zatrudnienia możliwość uwzględnienia interesu publicznego. Polega on jednak nie tylko na tym, by Skarb Państwa uzyskał zwrot należności, ale także na tym, by przedsiębiorca mógł w racjonalnym terminie należności te spłacić. Jednocześnie przedsiębiorca nie może tracić możliwości utrzymania siebie i swej rodziny z dochodów uzyskiwanych z wykonywanej pracy zarobkowej.
Wyrok WSA w Gdańsku, III SA/Gd 307/09, niepublikowany